NOS Buitenland

Bij de Spaanse pro-Palestijnse studentenprotesten grijpt de politie niet in

Ook in Spanje kamperen pro-Palestijnse studenten al dagen voor hun universiteit. Er is wel een groot verschil met de situatie in bijvoorbeeld Nederland en de Verenigde Staten: in Spanje is tijdens de protesten nog niemand opgepakt.

Opstootjes tussen demonstranten en politie zijn er zo goed als niet geweest. Terwijl de studenten bij benadering dezelfde doelen hebben als in andere landen, waar de protesten wel uit de hand lopen.

Het eerste pro-Palestijnse tentenkamp in Spanje werd op 29 april in Valencia opgezet. Kort daarna volgde Barcelona en sinds begin deze week sluiten studenten in Madrid zich ook bij de beweging aan. Op het universiteitsterrein van Universidad Complutense de Madrid staan zeker vijftig tenten opgezet. Overal hangen spandoeken en Palestijnse vlaggen.

Zo'n 200 mensen zijn daar samengekomen. Voor de tenten op een pleintje wordt in een enorme kring de dabke gedanst, een traditionele Palestijnse dans. Er staan allerlei soorten mensen te kijken. Voor de tenten eten mensen een hapje, lezen of spelen een potje schaak. Sonia Camacho is 20 en ze studeert rechten en politicologie. Samen met haar medestudenten is ze een van de organisatoren. "Wij hebben dit opgezet omdat we een aantal eisen hebben voor de openbare universiteiten van Madrid. Eigenlijk willen we dat ze alle banden met Israël verbreken, of het nu gaat om commerciële of educatieve banden. We eisen van onze overheid om de wapenhandel met Israël te stoppen."

In tegenstelling tot de demonstraties in bijvoorbeeld Amsterdam, verloopt het hier dus heel rustig. Voor nu zijn de protesten ook kleinschaliger en het plan van de organisatoren is dat het kamp tot zaterdag blijft bestaan. Daar is burgemeester Martínez-Almeida van Madrid niet blij mee, hij ziet de demonstraties het liefst zo snel mogelijk verdwijnen. De burgemeester van de conservatieve Partido Popular riep de universiteit op om "politiek uit de klaslokalen te weren". Hij vindt dat als de studenten zich zo inzetten voor mensenrechten, ze eerst Hamas maar moeten veroordelen.

Zijn partij PP, de grootste oppositiepartij van het land, staat dan ook sinds het begin van de oorlog achter Israël. Een woordvoerder zegt dat dit soort protesten bedoeld zijn tegen Israël en dus voor Hamas zijn. "Ik geloof dat Hamas een organisatie is die moet worden uitgeroeid omdat het een terroristische organisatie is en Israël als democratische staat zichzelf mag verdedigen", zei hij. Dit staat haaks op het Spaanse beleid ten aanzien van de oorlog. Premier Sánchez is een van Europa's meest kritische leiders tegenover Israël.

'Geen religieuze kwestie'

"Tegen de burgemeester wil ik zeggen dat dit geen religieuze kwestie is", zegt betoger Sonia Camacho. "We staan hier te demonstreren omdat er mensenlevens in gevaar zijn. Hamas wordt als excuus gebruikt om een genocide te plegen."

De Spaanse oppositie en het Madrileense gemeentebestuur mogen dan tegen de demonstraties zijn, maar dit is zeker niet het eerste pro-Palestijnse protest in de hoofdstad. Sinds het begin van de oorlog trekken de demonstraties tienduizenden mensen. Het standpunt van premier Sánchez wordt door een groot deel van de Spanjaarden dan ook gedeeld. Als je bijvoorbeeld in Madrid door het centrum loopt, zie op veel plekken Palestijnse vlaggen of pro-Palestijnse graffiti.

Ook hier op het universiteitsterrein is dat te merken. Voor de studenten is dit een van de belangrijkste academische weken van het jaar: een week voor de eindtentamens. En toch slapen deze studenten in tenten in plaats van thuis te studeren. Daarom is aan de rand van het kamp een speciale studieplek ingericht.

Een groepje studenten zit druk op hun laptop te typen. "Ik heb morgen een examen sociologie", vertelt een studente. Het vijftal studenten aan tafel is het met elkaar eens: studeren en manifesteren gaat heel goed samen. "Dat laten we hier toch zien". En daar wil een aantal docenten bij helpen. Zij hebben de demonstranten bijles aangeboden zodat ze hun examens halen.

De studenten zijn blij met de steun die ze krijgen, vooral omdat ze hebben gehoord van hoe het er in andere landen aan toe gaat. Camacho refereert aan wat er in Nederland gebeurt. "Hier verloopt het tot nu toe heel gemoedelijk. De overheid heeft tot nu toe een relatief pro-Palestijns beleid gevoerd, zij zullen geen politie op ons af durven sturen." De universiteit en de demonstranten zijn dan ook goed met elkaar in gesprek. De studenten mogen het terrein sowieso tot morgen bezetten.

Oud-inspecteur doet boekje open over Boeing: 'Toestellen boordevol gebreken'

Een voormalig medewerker van Spirit AeroSystems, dat onder meer rompen voor vliegtuigbouwer Boeing maakt, zegt dat er geregeld vliegtuigdelen met "wel zeker 200 gebreken" de fabriek hebben verlaten. Volgens klokkenluider Santiago Paredes was Boeing hier altijd van op de hoogte. Paredes heeft al eerder melding gemaakt bij instanties, maar treedt nu voor het eerst naar buiten met een interview bij de BBC en CBS.

Paredes werkte van 2010 tot 2022 bij Spirit als kwaliteitsmedewerker. Hij is een van de medewerkers die moesten controleren of er geen gebreken aan onderdelen waren, voor ze naar Boeing gingen, waar de toestellen werden afgebouwd.

Spirit AeroSystems bouwt rompen voor de Boeing-types 737 en 787 en de cockpit voor bijna alle Boeing-vliegtuigen. Het bedrijf in de Amerikaanse staat Kansas was ooit onderdeel van Boeing, maar in 2005 ging het verder als eigen bedrijf. Daardoor kon het zijn bestand uitbreiden door bijvoorbeeld ook Airbus als klant aan te nemen. De grootste klant bleef echter altijd Boeing.

Slechte cultuur

Dat is volgens Paredes ook een van de redenen waarom de onderdelen met gebreken de fabriek konden verlaten. De leiding van Spirit bleef na de verkoop door Boeing aan en bleef dezelfde cultuur handhaven, zegt Paredes. Volgens hem was de cultuur altijd al slecht en werd dit na de verkoop alleen maar erger.

Zo werd hij bijvoorbeeld onder druk gezet door de leiding om minder strenge controles uit te voeren. "Ze focusten niet op de kwaliteit van de onderdelen, maar vooral op het financiële plaatje en de cijfers. Ik denk dat dit daardoor kon gebeuren."

In de twaalf jaar dat hij er werkte is hij naar eigen zeggen gewend geraakt aan tientallen defecten per vliegtuigdeel. "Ik ontdekte veel ontbrekende bevestigingsmiddelen, veel verborgen gebreken en soms zelfs ontbrekende onderdelen", aldus de klokkenluider tegen de Amerikaanse nieuwszender en Engelse omroep.

Onderzoek

Paredes geeft toe dat ook hij zelf fouten heeft gemaakt, maar zegt ook dat Boeing geweten moet hebben van de gebreken aan de onderdelen. Boeing heeft nog niet gereageerd op het interview van de klokkenluider. Spirit AeroSystems zegt zich "krachtig te verdedigen" tegen de aantijgingen.

Zowel naar Spirit AeroSystems als Boeing is onderzoek gedaan door de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA, nadat in januari van dit jaar een deurpaneel was losgekomen van een gloednieuwe Boeing 737 Max. Het toestel moest een noodlanding maken, omdat het deurpaneel eraf was gevallen.

Uit het onderzoek bleek dat het paneel in de fabriek van Spirit in elkaar was gezet met schroeven. Die werden door Boeing-technici weer verwijderd, omdat de schroeven kapot bleken te zijn. Dat laatste lijkt ook niet goed te zijn gebeurd.

De Boeing met een loszittend deurpaneel moest een noodlanding maken:

Sinds de onderzoeken wordt fout op fout ontdekt bij toestellen van Boeing. Vandaag nog raakte een vliegtuig van de baan in Senegal, waarbij tien mensen gewond raakten. Verder zijn passagiers van een Boeing in het Turkse Alanya gestrand na een lekke band op het vliegveld. Beide incidenten worden onderzocht.

Verder viel er sinds januari een wiel van een toestel, raakten tientallen inzittenden gewond toen een Dreamliner een duikende beweging moest maken bij het opstijgen, kwam er een noodglijbaan los en waren er problemen met remmen bij een toestel.

Bij twee dodelijke ongelukken met een Boeing-toestel in 2018 en 2019 kwamen 346 mensen om het leven. De Boeing 737 Max kampte met technische problemen.

Oud-medewerkers van zowel Boeing als Spirit doen geregeld een boekje open over alle gebreken, zowel over nog te bouwen toestellen als Boeings die al af zijn. Dinsdag nog werd er een nieuw onderzoek door de Amerikaanse luchtvaartautoriteit geopend, nadat een medewerker van Boeing had gemeld dat vereiste controles op vliegtuigen op het vliegveld niet worden uitgevoerd, terwijl ze wel worden afgevinkt door de medewerkers.

Etnische zuiveringen in Darfur en mogelijk zelfs genocide, stelt Human Rights Watch

Het excessieve geweld dat de Sudanese rebellenbeweging RSF heeft aangericht in de regio Darfur is volgens Human Rights Watch een etnische zuivering. De mensenrechtenorganisatie deed onderzoek naar de stad el-Geneina in de Sudanese regio, waar vorig jaar duizenden mensen omkwamen door geweld van het rebellenleger en Arabische milities tegen Sudanezen van Afrikaanse afkomst.

Gevluchte bewoners van de stad spreken van plunderingen, verkrachtingen en moorden door de rebellenbeweging. Human Rights Watch (HRW) vermoedt in het rapport ook dat er bewust is gezocht naar mensen van de etnische groep Masalit, wat zou neerkomen op genocide. HRW wil dat dit verder wordt onderzocht door de internationale gemeenschap.

Vijf jaar geleden werd de autocratische leider Omar al-Bashir na drie decennia afgezet in Sudan. De coup werd uitgevoerd door het reguliere Sudanese leger SAF en de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF), maar die partijen werden het daarna niet eens over de verdeling van de macht. In april vorig jaar braken gevechten uit in de hoofdstad Khartoem en andere delen van het land.

Acht miljoen vluchtelingen

Beide partijen worden gesteund en bestreden door andere groeperingen. De strijdende partijen sloten meerdere deals over een staakt-het-vuren, maar telkens werd die afspraak geschonden.

Het conflict krijgt volgens het Rode Kruis te weinig aandacht door andere crises in de wereld en het aantal doden is alleen maar te schatten. Volgens de VN zijn in een jaar tijd ruim acht miljoen mensen op de vlucht geslagen.

Correspondent Elles van Gelder maakte in september deze reportage in een vluchtelingenkamp in Tsjaad, op de grens met Sudan:

Het is niet de eerste keer dat er etnisch geweld is in Darfur. Twintig jaar geleden werden naar schatting 300.000 Sudanezen van Afrikaanse afkomst omgebracht. Destijds heetten de Arabische milities Janjaweed, de RSF is daar een voortzetting van.

Westerse landen hebben hun burgers uit Sudan geëvacueerd; de Sudanese bevolking blijft achter. Het Internationaal Strafhof onderzoekt het etnische geweld in Darfur.

Poetin waarschuwt Westen voor wereldconflict: 'Laten ons niet bedreigen'

De Russische president Poetin heeft in een toespraak gezegd dat hij zich niet laat bedreigen door andere landen. Hij zegt dat het Westen een wereldconflict riskeert en dat de Russische kernwapen-eenheden "dag en nacht klaar staan".

De toespraak op het Rode Plein in Moskou was ter gelegenheid van de Dag van de Overwinning. Dat is de dag waarop Rusland de overgave van nazi-Duitsland in 1945 herdenkt. Het is een van de belangrijkste feestdagen van het land en wordt traditioneel gevierd met militaire parades.

Poetin zegt dat de "arrogante westerse leiders" vergeten dat de Sovjet-Unie een beslissende rol speelde in het verslaan van nazi-Duitsland en dat ze conflicten aanwakkeren. "We weten waartoe de buitensporigheid van dergelijke ambities leidt."

De militaire parade ter ere van de feestdag was iets minder sober dan vorig jaar. Toen reed er maar één tank uit de Tweede Wereldoorlog op het Rode Plein. Analisten wezen destijds naar de invasie in Oekraïne om de versoberde parade te verklaren. Rusland zou weinig materieel kunnen missen voor een show.

Deze keer was het opnieuw sober, maar reden er wel meerdere militaire voertuigen in de parade. Ook vlogen gevechtsvliegtuigen voorbij met sporen in de kleuren van de Russische vlag. Normaal lopen er ook mensen met portretten van militairen die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen, maar die optocht werd net als vorig jaar afgelast.

Een impressie van de parade en de toespraak van Poetin:

Oppositiepartij wint verkiezingen Noord-Macedonië, toetreding EU op de tocht

In Noord-Macedonië zijn de presidents- en parlementsverkiezingen gewonnen door de rechts-nationalistische oppositiepartij VMRO-DPMNE. De 70-jarige Gordana Siljanovska-Davkova van die partij wordt de nieuwe president van het land. De uitslag kan invloed hebben op toetreding tot de Europese Unie.

Noord-Macedonië is sinds 2005 kandidaat-lidstaat van de EU en voert toetredingsgesprekken, nadat die jarenlang werden geblokkeerd door buurlanden Griekenland en Bulgarije. De regerende pro-Europese sociaaldemocratische partij SDSM waarschuwde tijdens de campagne dat een overwinning van de VMRO-DPMNE het lidmaatschap in gevaar zou brengen.

VMRO-DPMNE voert een harde lijn tegenover EU-lidstaten en buurlanden Bulgarije en Griekenland. Zo erkent partijleider Hristijan Mickoski de naamsverandering van het land niet. De Grieken willen niet dat het land Macedonië heet, omdat er ook een Noord-Griekse regio is met die naam. Na een conflict van 27 jaar werd in 2018 daarom 'Noord' voor de naam van het land geplakt.

Mickoski heeft ook beloofd harder op te treden tegen Bulgaarse eisen. Bulgarije wil dat Noord-Macedonië de grondwet aanpast om de rechten van de Bulgaarse minderheid in het land te beschermen en zegt dat het de toetredingsgesprekken van Noord-Macedonië anders weer gaat blokkeren.

Toen ruim 90 procent van de stemmen voor de parlementsverkiezingen waren geteld meldde de verkiezingscommissie dat VMRO-DPMNE minstens 59 van de 120 zetels heeft behaald. De regerende SDSM krijgt 19 zetels.

Nadat de sociaaldemocraten hun verlies hadden erkend, hield partijleider Mickoski van VMRO-DPMNE een overwinningstoespraak: "Het is ons gelukt. Macedonië heeft gewonnen. Het is een historische overwinning voor het volk", zei hij. Mickoski wordt waarschijnlijk de nieuwe premier van het land.

Plannen voor Nicaraguakanaal ingetrokken

Het parlement van Nicaragua heeft de vergunning ingetrokken van een Chinese investeerder om door het land een kanaal te graven tussen de Atlantische en Stille Oceaan. Wang Jing had in 2012 toestemming gekregen om een alternatief voor het Panamakanaal aan te leggen, maar sindsdien was er nauwelijks werk verricht.

Een nieuwe verbinding zou de investering van 50 miljard waard zijn omdat het 110 jaar oude Panamakanaal te ondiep en smal is voor moderne schepen. De afgelopen maanden moest scheepvaart er worden beperkt omdat door droogte de 81 kilometer lange waterweg minder bevaarbaar was.

Het nieuwe project zou 287 kilometer lang worden en volgens de regering-Ortega aan Nicaragua een economische impuls geven. De investeringsmaatschappij van Wang zou het kanaal 100 jaar lang mogen exploiteren.

Protest

Tegenstanders voerden fel protest tegen de plannen. Ze vreesden milieuschade en kwamen op voor de bevolking die gedwongen werd te verhuizen uit de loop van het kanaal. In 2019 werden drie protestleiders veroordeeld tot ruim 200 jaar cel omdat ze uit zouden zijn geweest op een staatsgreep.

Uiteindelijk werd er maar weinig werk verzet. Het project werd officieel afgetrapt met een ceremonie in 2014, maar gegraven aan het kanaal werd er nooit. Er werd alleen een toegangsweg aangelegd.

Wang kwam in de tussenliggende jaren in financieel zwaar weer. Door de terugval van de Chinese beurs tuimelde zijn fortuin van bijna 7 miljard dollar in 2015 tot minder dan een miljard in 2019.

Al met al was het voldoende voor Nicaragua om nu de stekker uit het project te trekken. Overigens werd alleen de vergunning voor Wang ingetrokken; de wet die het toestemming verleent is nog geldig, mocht een nieuwe geldschieter zich melden.

Joost Klein vanavond met drie minuten pure vrolijkheid in het Songfestival

Hakken op happy hardcore, samen met een dansende vogel en flitsende beelden in het scherm. Het is niet per se wat televisiekijkers de afgelopen jaren van Nederland gewend waren tijdens het Eurovisie Songfestival. Een gepolijst popliedje is Kleins hit Europapa namelijk zeker niet, terwijl Nederland daar de laatste inzendingen juist een abonnement op had. Met de keuze voor Joost Klein gooit organiserende omroep AVROTROS het vanavond over een volledig nieuwe boeg.

Dit jaar spat de energie juist van het podium, met een act die het best is te omschrijven als drie minuten pure vrolijkheid. Maar ook met een emotionele laag, zoals op het einde waar Joost Klein zich via de camera richt tot zijn overleden vader. Ook op andere momenten zijn er verwijzingen naar Klein zijn overleden ouders, bijvoorbeeld op de schermen achter het podium.

Klein en zijn vrienden, van wie er twee ook op het podium staan, probeerden afgelopen weken zoveel mogelijk van het optreden geheim te houden. Af en toe lieten ze wel iets los, zoals toen medebedenker van de act Gover Meit sprak over "een nieuwe vorm van de maanlanding. Mensen gaan niet geloven dat dit fysiek mogelijk is".

Joost Klein vanmiddag vlak voor vertrek naar de Songfestival-arena:

Gisteren kwam aan de speculaties een eind, toen pers en publiek waren uitgenodigd om de act voor het eerst in zijn geheel te zien.

In die act valt op dat Klein en zijn team gebruikmaken van alles wat de mega-televisiestudio in de Malmö Arena te bieden heeft. Zo begint het optreden met een camera recht boven in de zaal, zodat de kijker kan zien dat het kruisvormige podium is veranderd in het gezicht van Joost Klein. Daarna is hij zelf in beeld, zwaaiend naar de camera met de tekst "I Love you all".

Dat contact met de kijkers en het publiek legt hij vaker. Zo roept hij de zaal meerdere keren op om met hem mee te doen. Tegelijk ziet de kijker op het grote scherm achter Klein een wirwar aan beelden voorbij komen: van een wereldbol en een vuurzee tot Duitse curryworst.

Uiteindelijk is niet te missen dat dit optreden toewerkt naar een hoogtepunt, wanneer Klein en zijn vrienden gaan hakken. Ondertussen klinken de jaren-90-beats door de arena en begint het publiek te schreeuwen.

Zo zag dat hakken er gisteren tijdens de generale repetitie uit:

Wie speciaal voor Joost Klein gaat kijken, moet wel even geduld hebben, want hij is vanavond pas als zestiende en allerlaatste aan de beurt. Daarna gaan de telefoonlijnen open en bepalen de kijkers welke tien landen ze in de finale terug willen zien. De uitslag volgt ruim een half uur na het optreden van Klein.

Waar het vorig jaar nog heel spannend was of Nederland die finale zou halen, zijn de voortekenen nu gunstiger. Sinds de presentatie van Europapa, eind februari, schoot het nummer omhoog bij de bookmakers, die voorspellen welke liedjes de meeste kans maken om te winnen. Europapa begon op plek 22 van de 37, maar steeg al snel de top-10 in, met plek drie als hoogste notering. De laatste dagen zakte het nummer een beetje terug, naar plaats zes.

Vliegende schotel

Een plek in de finale voor Joost Klein lijkt gegarandeerd, maar dat wil niet zeggen dat er geen concurrentie is.

Zo is ook Nemo uit Zwitserland ingedeeld in deze halve finale. Het nummer The Code vertelt over de figuurlijke reis die de artiest aflegde om zichzelf te kunnen zijn. Tegelijk gebeurt er van alles op het podium, met een draaischijf waar de artiest rondjes op draait.

En dan is er vanavond ook het beladen optreden van zangeres Eden Golan uit Israël. Al maanden is er discussie over de deelname van het land. Vandaag zijn er zelfs grote protesten aangekondigd in Malmö, waar mogelijk tienduizenden mensen op af komen.

Wat betreft de muziek denken veel songfestivalkenners dat Israëls nummer Hurricane juist kan rekenen op veel sympathiestemmen en dat het de finale waarschijnlijk met gemak haalt.

Biden waarschuwt Israël: VS levert geen wapens voor offensief op Rafah

De Verenigde Staten zal stoppen met het leveren van wapens die kunnen worden gebruikt voor een aanval op Rafah als Israël zijn plannen daarvoor doorzet. President Biden maakte in een interview met CNN bekend dat hij de Israëlische premier Natanyahu telefonisch zijn besluit heeft meegedeeld.

"Als ze Rafah binnentrekken, ga ik niet de wapens leveren die tot nu toe gebruikt zijn in Rafah, in de steden", zei Biden. "Er zijn in Gaza burgers gedood door dit soort bommen en de manier waarop men omgaat met stedelijke gebieden."

Biden zei daarbij wel dat de Verenigde Staten nog steeds toegewijd is aan de verdediging van Israël en bijvoorbeeld munitie voor Israëls raketschild Iron Dome blijft leveren. "We trekken niet onze handen af van Israëls veiligheid, maar wel van de mogelijkheid om oorlog te voeren op dat gebied."

Levering opgeschort

De opmerkingen van Biden komen kort na de bekendmaking van defensieminister Austin dat een munitielevering aan Israël in de wacht is gezet vanwege het geplande Israëlische offensief in Rafah. Austin meldde in het Congres dat levering met zeker twee weken is uitgesteld.

"Na evaluatie hebben we één levering van zware munitie gepauzeerd", vertelde hij. "Er is nog geen eindbeslissing genomen over de voortgang van die levering."

Austin weigerde in te gaan op details, maar Amerikaanse media meldt dat het gaat om 1800 2000-ponders en 1700 500-ponders, die zeker twee weken vertraging oplopen. Israël gebruikt dergelijke bommen om ondergrondse en verstevigde bunkers van Hamas te bombarderen, maar Austin benadrukte dat daarbij ook veel nevenschade kan ontstaan door het wegvagen van woningen.

Het is de eerste keer dat de regering-Biden zulke concrete stappen zet om een grote aanval op Rafah te voorkomen. De kritiek van de Amerikaanse regering op een voorgenomen Israëlische inval in Rafah groeit al weken, maar van daadwerkelijke sancties voor de regering-Netanyahu wilde Biden niets weten.

Politieke tegenstanders spreken er schande van dat Biden bondgenoot Israël wapens ontzegt. Dat moedigt tegenstanders van het land alleen maar aan, waarschuwen de Republikeinen. "Dit is obsceen. Absurd. Geef Israël wat het nodig heeft", drong senator Lindsey Graham aan bij Austin. De Israëlische ambassadeur bij de VN noemt het een teleurstellend en frustrerend besluit.

Medestanders van Biden vinden echter dat het besluit niet ver genoeg gaat. "De VS levert miljarden aan militaire steun", redeneerde de progressieve senator Bernie Sanders. "We kunnen niet langer medeplichtig zijn aan de gruwelijke oorlog van Netanyahu tegen het Palestijnse volk."

Miljardensteun

De VS is de belangrijkste bondgenoot van Israël. Al tientallen jaren doneert het land wapens en munitie aan Israël, op jaarbasis gaat dit om zo'n drie miljard dollar. De Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations rekende uit dat het sinds de invasie van Israël in Gaza op 7 oktober "meer dan honderd overdrachten van militaire hulp" heeft gedaan.

Het gaat onder andere om de aanvoer van tanks, bommen, raketten en handvuurwapens. Ook werd er nagedacht over het aanleveren van nieuwe F-15 gevechtsvliegtuigen, ter waarde van 18 miljard dollar.

Het is de afgelopen 40 jaar niet voorgekomen dat de VS Israël publiekelijke militaire hulp ontzegt. In 1982 stopte Ronald Reagan de levering van clusterbommen naar aanleiding de Israëlische invasie in Libanon.

De band tussen VS en Israël staat al langer onder druk:

Ook rechtszaak tegen Trump in Georgia loopt vertraging op

Goed rechtbanknieuws voor presidentskandidaat Trump; het Hof van Beroep in de staat Georgia gaat zich buigen over de aantijgingen van zijn advocaten dat de openbaar aanklager in de rechtszaak die daar tegen hem loopt gediskwalificeerd moet worden. De reden is dat zij in een romantische relatie verwikkeld was met een collega, waar ze niet eerlijk over is geweest.

Doordat dit nu in hoger beroep bekeken gaat worden zal ook deze rechtszaak voorlopig niet van start gaan. Gisteren werd al bekend dat de rechter de zaak die tegen Trump in Florida loopt, vanwege het achterhouden van staatsgeheime documenten, voor onbepaalde tijd heeft uitgesteld.

In Georgia draait het om een mogelijke samenspanning van Trump met andere verdachten om de verkiezingsuitslag van 2020 te manipuleren. Een belangrijke rol daarin speelt het telefoontje dat Trump vlak na de verkiezingen pleegde naar de hoogste functionaris die over de verkiezingen gaat in de staat Georgia. Trump voerde druk uit op deze Brad Raffensperger om voor hem 11.780 stemmen te vinden, genoeg om Bidens overwinning aan te vechten.

'Onnodig circus'

Openbaar aanklager Fani Willis deed twee jaar onderzoek naar het handelen van Trump. Een onderzoeksjury bepaalde in augustus vorig jaar dat er voldoende bewijs was om Trump en 18 medeverdachten aan te klagen voor onder meer samenzwering met als doel de verkiezingsuitslag te beïnvloeden.

Willis had ten tijde van het onderzoek een relatie met Nathan Wade, een advocaat in haar onderzoeksteam, met wie ze romantische uitstapjes maakte. Volgens de advocaten van Trump heeft die relatie tot een 'onhoudbare belangenverstrengeling' geleid, waardoor haar hele team van de zaak gehaald moet worden. Maar de rechter die de zaak overziet besloot dat Willis op de zaak kon blijven, zolang Wade ontslag zou nemen. Daar zijn de advocaten van Trump tegen in beroep gegaan, met als resultaat dat het Hof van Beroep zich nu over deze kwestie zal buigen.

Volgens voormalig openbaar aanklager Neama Rahmani heeft Willis het verbruid; "Deze zaak zal niet meer voor de verkiezingen in november plaatsvinden," zegt Rahmani tegen het tijdschrift Newsweek. "Het was al een ingewikkelde zaak met al die medeverdachten, maar ze heeft het helemaal verpest door haar minnaar in te huren en daardoor een onnodig circus te creëren."

Handen vrij

Rechtenprofessor aan de Georgia State University Anthony Michael Kreis sluit zich daarbij aan: "Deze zaak zal pas op z'n vroegst begin 2025 voor de rechter komen. Het hele proces is voorlopig behoorlijk ontspoord."

In dezelfde week dat pornoactrice Stormy Daniels voormalig President Trump in New York ernstig in verlegenheid brengt met intieme details over hun relatie, lijken nu dus twee andere veel belangrijkere zaken tegen hem te zijn opgeschort tot na de verkiezingen. Trumps tactiek van veel in beroep gaan en vertragen heeft dus in zoverre succes dat het erop lijkt dat hij dit jaar minder tijd in de rechtbank zal doorbrengen dan aanvankelijk gedacht en de handen vrij heeft om volop campagne te voeren.

Meisje (14) slachtoffer van groepsverkrachting België, verdachten tussen 11 en 16 jaar

Het Openbaar Ministerie van België onderzoekt een groepsverkrachting van een meisje van 14 jaar in de stad Kortrijk. De verdachten, tien jongens tussen 11 en 16 jaar, zijn opgepakt en staan onder toezicht van een kinderrechter.

De verkrachting gebeurde begin april. Het meisje zou door haar vriend het bos in zijn gelokt. Daar zou ze meermaals door vrienden van de jongen misbruikt zijn. De krant Het Nieuwsblad schrijft dat het vriendje een loverboy was, en dat hij het meisje opzettelijk door zijn vrienden liet misbruiken.

Opvallend zijn de jonge leeftijd van de verdachten en de grootte van de groep. "Omdat de daders zo jong zijn, geven we weinig informatie vrij. Ze zijn wel allemaal geïdentificeerd en opgepakt en er zijn maatregelen genomen door de jeugdrechter", aldus een woordvoerder van het Openbaar Ministerie tegen de omroep VRT. "Onze aandacht gaat nu eerst en vooral naar het slachtoffer. Zij krijgt begeleiding om deze gebeurtenissen te kunnen plaatsen."

Afschuwelijke feiten

De grote groep minderjarigen zou de groepsverkrachting ook gefilmd hebben en gedeeld via Snapchat.

De advocaat van een van de verdachten, Kelly de Caluwe, spreekt over afschuwelijke feiten. "Ik heb dit nog nooit in mijn carrière meegemaakt", zegt ze tegen Het Nieuwsblad. "En de verdachten zijn inderdaad heel jong. Niet alleen de jeugdrechter, maar heel de maatschappij moet zich eens afvragen hoe we dergelijke zaken gaan tegengaan."

Dodental na noodweer in Brazilië opnieuw gestegen

Het aantal doden als gevolg van zware regen en overstromingen in het zuiden van Brazilië is opgelopen tot 100 mensen, melden lokale autoriteiten. Het dodental zou in de komende dagen nog verder kunnen stijgen, er worden 128 mensen vermist.

Door het noodweer zijn er in de deelstaat Rio Grande do Sul meerdere bruggen en gebouwen ingestort. Hele buurten staan onder water en zo'n 163.000 mensen hebben hun huis moeten verlaten. "We zijn alles kwijt", zegt een inwoner tegen persbureau Reuters. "Het is triest om ons huis onder water te zien. Het lijkt het einde van de wereld."

Gevaar nog niet geweken

Volgens het Braziliaanse centrum voor natuurrampen is het gevaar voor het zuiden van de deelstaat nog niet geweken. Er is wordt de komende dagen nog meer regen verwacht. Dat is waarschijnlijk niet heel veel, maar omdat het water al hoog staat en de grond verzadigd is is de kans op meer overstromingen groot.

De Braziliaanse regering heeft benadrukt dat de deelstaat zal worden bijgestaan. Zo wordt er binnenkort financiële steun geboden aan bedrijven, boeren, steden en lokale autoriteiten. "We begrijpen dat Rio Grande do Sul in een lastig financieel parket zit", zegt president Lula. "Ze zullen alles krijgen waar ze recht op hebben."

Oekraïense gevangenen kunnen binnenkort kiezen: gevangenisstraf of vechten

Hoe moet Oekraïne op korte termijn aan 500.000 nieuwe rekruten komen? De vraag houdt het land al langere tijd bezig. Vandaag heeft het Oekraïense parlement ingestemd met een wet die het mogelijk maakt voor gevangenen om zich te melden voor militaire dienst. Als de wet van kracht wordt kunnen zij kiezen om het leger in te gaan, in ruil voor strafvermindering.

Het wetsvoorstel is een teken dat het niet goed gaat met het vinden van rekruten voor het Oekraïense leger. In december werd duidelijk dat de legertop voor dit jaar 500.000 nieuwe militairen nodig heeft. Ze moeten de tekorten in brigades aanvullen en de huidige troepen aflossen, die in veel gevallen al lange tijd aan het vechten zijn zonder verlof.

Via rechter

Op dit moment is het rekruteren van gevangenen of mensen met een strafblad volgens de Oekraïense wet niet mogelijk. Als president Zelensky de wet ondertekent komt daar verandering in.

'We hebben deze wet nodig omdat we een groot tekort aan militairen hebben', zegt onafhankelijk parlementariër Oleksiy Goncharenko. Hij is mede-initiatiefnemer van de wet.

"Gevangenen komen na tussenkomst van een rechter in aanmerking voor de regeling", vertelt hij aan de NOS. "Wie akkoord gaat, dient tot het einde van de oorlog in het leger. Heb je daarna nog een gevangenisstraf openstaan mag je die thuis uitzitten."

Voorstanders wijzen op de mogelijkheid tot rehabilitatie van criminelen, maar experts zijn er niet gerust op. "Toen ik las over deze wet gingen bij mij wel alarmbellen af", zegt Yvonne Donders, hoogleraar internationale mensenrechten aan de Universiteit van Amsterdam. Volgens haar sluiten mensenrechtenverdragen het rekruteren van gevangenen niet uit, maar stellen zij hier wel hoge eisen aan.

"In de gevangenis is sprake van een machtsverschil, een gevangene zit vaak in een kwetsbare positie, het is dus de vraag hoe vrijwillig deze keuze is. In hoeverre is er voldoende informatie beschikbaar om een goede keuze te maken? De kans dat ze een beslissing nemen gebaseerd op verkeerde informatie is aanwezig. Het woord vrijwillig is dus nogal relatief."

Wie wil?

Of er onder gevangenen veel animo is, is onduidelijk. In theorie is het mogelijk dat de oorlog nog jaren duurt. Daardoor zou het kunnen dat een gevangene bijvoorbeeld drie jaar moet vechten terwijl zijn gevangenisstraf nog maar een jaar duurt.

Maar interesse is er wel, merkten journalisten van Radio Free Europe/Radio Liberty een paar weken geleden. Ze spraken met een gevangene die zo'n deal wel zag zitten. "Als ik een contract kan tekenen in plaats van mijn tijd hier uitzitten, ga ik liever vechten", zegt Andrie, die vast zit voor drugssmokkel. "Hoe ben ik van nut in de gevangenis als ik ook een gevechtseenheid kan dienen?"

Wie wel en wie niet?

Niet alle gevangen komen in aanmerking voor de regeling. Mensen die veroordeeld zijn voor moord, verkrachting, terrorisme of het in gevaar brengen van de nationale veiligheid zijn uitgesloten. Dat geldt ook voor mensen die zijn veroordeeld voor dronkenschap achter het stuur.

Volgens de onderminister van Justitie gaat het potentieel om een groep van zo'n 26.000 gevangenen, ruim de helft van alle gedetineerden. Daarnaast zou een groep van zo'n 50.000 Oekraïners met een strafblad in aanmerking komen voor rekrutering, die zijn nu nog vrijgesteld van mobilisatie.

Wagner en het Russische leger

De wet doet denken aan Russische praktijken. Anderhalf jaar geleden kwamen de eerste berichten dat Rusland nieuwe rekruten werft in gevangenissen. Bekend zijn de bezoeken van Jevgeni Prigozjin, oud-leider van het Wagner-huurlingenleger. Degenen die tekenden bij Wagner of het leger werden vaak in speciale bataljons naar het front gestuurd.

Zo rekruteerde Wagner-leider Prigozjin gevangenen in september 2022:

Parlementariër Goncharenko stelt dat de Oekraïense wet niet met de Russische praktijk is te vergelijken: "Rusland stuurt moordenaars, kannibalen en verkrachters naar het front. Dat is bij ons niet toegestaan. Alleen kleine criminelen komen in aanmerking voor deze regeling."

Ook het verschil in toezicht is belangrijk. Onafhankelijke VN-waarnemers hebben toegang tot Oekraïense gevangenissen, maar niet tot die in Rusland. Op die manier kan de vrijwilligheid beter worden gecontroleerd.

Wet vs. praktijk

Gevangenen naar het front sturen is niet nieuw. Hoogleraar Donders wijst erop dat ook India en sommige Amerikaanse staten gevangenen de optie geven om te dienen in het leger. "Het is niet zo dat dit nergens voorkomt, maar het is moeilijk om te vergelijken. Je moet daarvoor niet alleen naar de letter van de wet kijken, maar ook naar de praktijk. Hoe pakt die uit? Er gaan veel verhalen rond van Russische gevangenen die gerekruteerd zijn met mooie verhalen waarvan de praktijk anders uitpakt."

Hoe de gevangenen in het leger zullen dienen is nog niet duidelijk. Volgens Goncharenko is het aan het leger om dat te bepalen, nadat de rechter het verzoek heeft goedgekeurd.

Songfestival-organisatie: geen spijt dat Israël mag meedoen

De organisatie achter het Eurovisie Songfestival heeft geen spijt van de beslissing om Israël te laten deelnemen aan het evenement. Dat zegt Jean Philip de Tender, mediadirecteur van de European Broadcasting Union, in gesprek met de NOS. Ook na de gebeurtenissen in Gaza, onder meer in Rafah, staat de organisatie nog steeds achter het besluit.

Op de songfestival-deelname van Israël is al maanden kritiek; veel mensen vinden het niet gepast dat het land meedoet aan het vrolijke evenement, terwijl Israël tegelijkertijd oorlog voert in Gaza. Deze kritiek komt komende dagen tot een apotheose is de verwachting, wanneer in Malmö grote protesten staan gepland. De politie verwacht tienduizenden mensen.

"Tuurlijk delen wij de bezorgdheid over het conflict in het Midden-Oosten", zegt EBU-directeur Jean Philip de Tender. "Maar het Eurovisie Songfestival is een coproductie tussen 37 publieke omroepen. Het is een muziekevenement en geen competitie tussen regeringen en overheden. Het is een competitie tussen publieke omroepen."

Volgens hem zou het niet volgens de spelregels zijn om Israël uit te sluiten vanwege de gebeurtenissen in Gaza. "De Israëlische omroep werkt onafhankelijk van de regering en daarmee is aan alle voorwaarden voldaan."

Ook de situatie deze week in Rafah en de escalatie van het conflict met Iran vorige maand, veranderen niks aan de beslissing van de EBU, legt De Tender uit. "Indien we de Israëlische omroep deze week alsnog zouden uitsluiten, dan zou dat een politieke beslissing zijn en daar moeten we ver van weg blijven."

Dat critici een vergelijking maken met Rusland en Belarus, die in 2022 wel werden uitgesloten na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, vindt de EBU-directeur niet terecht.

Hij stelt dat de beslissing om Belarus uit te sluiten te maken had met het meermaals insturen van een te politiek nummer. "En voor Rusland geldt dat de openbare omroep daar niet onafhankelijk kan werken", aldus De Tender.

De organisatie hoopt vooral dat de demonstraties buiten de Malmö Arena vreedzaam verlopen, en bovenal buiten blijven. "Het is belangrijk dat we de shows vrij houden van politiek".

Toch lukte dat gisteravond tijdens de eerste halve finale niet helemaal. Al meteen tijdens het openingsoptreden stond oud-deelnemer Eric Saade op het podium met een Palestijnse sjaal om zijn arm.

En de Ierse inzending Bambi Thug was van plan een outfit te dragen met daarop symbolen die oproepen tot een staakt-het-vuren. De EBU ontdekte het tijdens de repetities en besloot dat het pak aangepast moest worden.

De kritiek op de deelname van Israël slaat ook terug op deelneemster Eden Golan, die al weken bedreigingen ontvangt en haar hotelkamer in Malmö nauwelijks uit mag. Vandaag was ze voor het eerst voor de pers te zien, bij de generale repetitie.

En ook Israëlische fans merken de dreiging die rond hun inzending hangt, vertelt fan Guy. Hij heeft besloten in Malmö niet tegen vreemdelingen te zeggen dat hij uit Israël komt, "En ik probeer zo min mogelijk Hebreeuws te praten." Israël heeft alle fans die willen afreizen naar Zweden een reiswaarschuwing gegeven.

Tegelijk hoopt de organisatie toch dat het gevoel van dreiging niet zal overheersen als deze editie zondagnacht eindigt. "De basis is en blijft 'United by Music'", zegt EBU-directeur De Tender. "We brengen mensen die divers zijn samen op het podium. We erkennen die diversiteit en we vieren die diversiteit."

Wie zijn de demonstranten bij de UvA en wat willen ze? 'Krachtig signaal afgeven'

Na twee dagen van demonstraties bij de Universiteit van Amsterdam sluiten zich steeds meer organisaties en sympathisanten van buiten de universiteit aan. De organisatie achter het protest is blij met die steun, maar benadrukt dat het "primair en volledig" is georganiseerd door studenten en docenten.

Betogers gingen na de ontruiming van het tentenkamp maandagnacht op de Roeterseilandcampus van de UvA gistermiddag opnieuw de straat op. De demonstranten waren vooral studenten en docenten, maar nadat er een nieuw tentenkamp met barricades was verrezen bij de Oudemanhuispoort, een van de hoofdlocaties van de universiteit, sloten zich ook mensen aan van buiten de UvA. Ook op die locatie wordt inmiddels door de mobiele eenheid ontruimd.

Mogelijk kwamen de sympathisanten af op de protestactie na oproepen die via sociale media als Instagram worden gedeeld. De oproep via het account Amsterdam Encampment is gedeeld door andere organisaties, zoals de Palestijnse Gemeenschap in Nederland.

Nieuwsuur meldde gisteravond dat ook leden van actiegroep Extinction Rebellion deelnemen aan het protest en journalisten van verschillende media zagen hoe "doorgewinterde activisten" zich aansloten en de tot dan toe gammele barricades verstevigden.

Vanachter de barricades vertelt een actievoerder wat hem beweegt:

De organisatie achter de protesten bevestigt de steun van buiten de universiteit. "Dit protest is primair en volledig georganiseerd door studenten en docenten, en het richt zich ook op de universiteit", benadrukt student Carlos van Eck.

Hij is lid van het onderhandelingsteam van demonstrerende studenten en docenten. "Gezien de bedreigende situatie staan we wel toe dat iedereen steun kan betuigen, maar het gaat over de UvA. We voelen ons gesteund door die solidariteit."

Hij heeft geen zicht op hoeveel mensen van buiten de universiteit er nu bij de Oudemanhuispoort zijn. Voorzitter Elisa Weehuizen van de studentenvakbond LSVb heeft dat ook niet, maar weet wel dat er ook studenten uit andere steden bij zijn. "Er zijn mensen uit andere studentensteden die bijvoorbeeld eten en drinken komen brengen."

De LSVb steunt het protest, omdat het gaat om democratie op de universiteit. "Het zijn studenten die inspraak willen op dit onderwerp, maar ze voelen zich niet gehoord", zegt Weehuizen. "We vinden dat universiteiten meer moeten democratiseren en dit laat weer zien dat dat echt nodig is."

Een lid van het onderhandelingsteam van studenten en docenten over de protestactie:

Secretaris Henk van den Bosch van de Amsterdamse studentenvakbond ASVA, die toekijkt bij wat zich afspeelt bij de Oudemanhuispoort, sluit zich daarbij aan. "Dit onderwerp speelt al heel lang. Studenten willen inspraak en dat steunen we."

Ook hij ziet dat mensen van buiten de universiteit zich onder de betogers mengen, maar hij denkt niet dat de organisatie de controle daardoor verliest. "Er zijn nu mensen binnen de barricade en ook mensen erbuiten die de actie steunen. Natuurlijk zien we dat veel anderen willen helpen. Het onderwerp leeft in de hele samenleving, niet alleen binnen de universiteiten. Maar mijn indruk is dat de organisatoren wel de regie hebben."

Onderhandelaar Van Eck benadrukt dat de demonstranten achter de barricades zelf ook het liefst snel een einde zien komen aan de situatie. "Natuurlijk willen wij dit ook niet. Maar we hebben zes maanden geprobeerd dit gesprek te starten en er is steeds afwijzend gereageerd vanuit het college van bestuur. Er dreigt genocide op meer dan een miljoen Palestijnen in Rafah, daarom is het zo belangrijk dat er nu een krachtig signaal komt."

De protesterende studenten en docenten bij de UvA hebben drie eisen op tafel gelegd bij het universiteitsbestuur. Die komen neer op volledige transparantie over de samenwerking met Israëlische organisaties en universiteiten, stoppen met investeren in die samenwerking en het verbreken van de banden met die organisaties.

De Amerikaans-Nederlandse historicus James Kennedy kijkt intussen van een afstandje toe bij een demonstratie in Utrecht. Het verbaast hem dat de studentenprotesten in de VS niet al eerder zijn overgeslagen naar Nederland.

"We zagen sinds oktober natuurlijk al wel demonstraties en protesten tegen de oorlog in Gaza, maar nog niet zo'n protest in Amsterdam, met barricades, met de bedoeling het functioneren van de universiteit te ontregelen. De universiteit wordt zo gedwongen te handelen: of door de eisen van de studenten in te willigen, of door ze eruit te jagen."

Dat laatste is in de VS de afgelopen weken veelvuldig gebeurd, maar er zijn wel verschillen, denkt Kennedy. "Daar duurde het vaak dagen voordat er werd opgetreden, maar die ontruiming verliep wel nog ruiger dan we tot nu tot hier zien."

EU-kandidaat Servië en China presenteren deal voor 'gezamenlijke toekomst'

Servië en China hebben een overeenkomst getekend om een 'gezamenlijke toekomst' op te bouwen. Dat maakten de Servische president Aleksandar Vucic en de Chinese president Xi Jinping bekend op een persconferentie in Belgrado.

De staatshoofden kondigen aan dat de landen een "dieper, omvangrijker en strategisch partnerschap" aangaan de komende jaren. Ze spraken onder meer af dat de importtarieven op bijna alle Servische goederen naar China binnen vijf jaar worden opgeheven.

Ook is er afgesproken dat er meer vliegverbindingen tussen de twee landen zullen komen. China zal de komende drie jaar vijftig Servische wetenschappers uitnodigen om in het land kunstmatige intelligentie te onderzoeken.

Vucic zei dat Servië China zal steunen in de Taiwankwestie. "Onze positie met betrekking tot de territoriale integriteit van China is simpel. Taiwan hoort bij China."

Verder zei hij dat deze overeenkomst de "hoogst mogelijke vorm van samenwerking tussen twee landen." Het is het eerste Europese land dat zo'n overeenkomst met China heeft gesloten.

Warm ontvangst

Servië was de tweede stop van Xi bij zijn eerste bezoek aan Europa in vijf jaar. Eerder deze week bezocht hij Frankrijk. In Belgrado werd hij ontvangen in het presidentieel paleis. Duizenden Serviërs waren aanwezig bij de aankomst en zwaaiden met Chinese en Servische vlaggen.

Aan het begin van het overleg met Vucic zei Xi dat hij met eigen ogen had gezien "dat het Servische volk de Chinezen beschouwt als hun beste vrienden. Deze vriendschap komt van twee kanten, het heeft veel indruk op me gemaakt."

Servië ging al eerder eens een samenwerking met China aan. Zo werd er in 2016 een economische overeenkomst gesloten met het Aziatische land. China heeft sindsdien miljoenen geïnvesteerd in de Servische infrastructuur en mijnbouw. Vorig jaar ondertekenden de landen ook al een handelsovereenkomst.

Meer macht in Europa

Servië is sinds 2012 kandidaat-lidstaat voor de Europese Unie. De deals met China druisen tegen dat kandidaat-lidmaatschap in. De EU heeft nog niet gereageerd op de nieuwste overeenkomst tussen China en Servië.

Naast Servië heeft China ook veel geïnvesteerd in de infrastructuur en industrie van Hongarije. Dat land is ook de volgende stop van Xi in Europa. Critici vrezen dat China via landen als Servië en Hongarije meer invloed in Europa probeert te krijgen.

EU zet bijzondere stap: winsten bevroren Russische tegoeden naar Oekraïne

EU-ambassadeurs hebben een akkoord bereikt om winsten op bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor de aankoop van wapens en humanitaire hulp voor Oekraïne. Het gaat om een bedrag van zo'n 3 miljard euro per jaar.

Het was een van de eerste stappen die de EU zette na de Russische inval in februari 2022 in Oekraïne; Russische tegoeden bevriezen. In totaal is er in de VS, Japan, EU en Canada nu zo'n 260 miljard aan tegoeden van de Russische Centrale Bank bevroren. Daarvan staat een recordbedrag van 191 miljard in Brussel, bij Euroclear. Dat is een instelling die bij transacties op de financiële markten als tussenpersoon fungeert.

De Europese Unie wil niet aan de bevroren tegoeden zelf komen. Maar de winsten op die bevroren tegoeden, zoals de rente en andere opbrengsten uit beleggingen, willen de lidstaten nu aan Oekraïne geven. Dat moet gebeuren via een speciaal fonds; het zogenoemde Ukraine Assistance Fund. In totaal gaat het om zo'n 3 miljard euro per jaar.

Er wordt al twee jaar gesproken over de optie om Russische tegoeden in te zetten als hulp aan Oekraïne. Vooral Oekraïne wilde dit graag; het land ziet het liefst alle bevroren tegoeden naar Oekraïne gaan.

Er is in Brussel lang onderhandeld over het vrijmaken van het geld voor Oekraïne, omdat alle lidstaten het eens moesten worden. Het is een ongekende stap om aan bevroren tegoeden van andere landen te komen. Eind april waarschuwde Rusland het Westen nog om niet aan het geld te komen, anders zou er een "heftige reactie" volgen.

Van de miljarden gaat 90 procent in het speciale fonds, waar vervolgens wapens en munitie voor Oekraïne uit betaald zullen worden.

Een kleine groep EU-lidstaten steunt de aankoop van wapens niet (Malta, Oostenrijk en Ierland), omdat zij grondwettelijk neutraal zijn. Om die landen tegemoet te komen, is afgesproken dat 10 procent van het geld wordt gebruikt voor bijvoorbeeld humanitaire hulp.

Exclusieve Londense herenclub met leden als koning Charles gaat vrouwen toelaten

De zeer exclusieve Londense Garrick Club gaat vrouwen toelaten. De club bestaat nu nog volledig uit mannen en de ledenlijst is geheim. Wel is bekend dat de Britse koning Charles lid is, evenals ministers en bekende acteurs en zangers.

Het besluit is genomen nadat leden van de gentlemen's club verdeeld raakten over de afwezigheid van vrouwen. Leden als de muzikanten Mark Knopfler en Sting dreigden op te stappen als het gezelschap vrouwen bleef weigeren.

Dinsdag stemden de leden van de club in het Londense West End. Zestig procent was vóór het verwelkomen van vrouwen. Garrick Club is een van de laatste herenclubs die nog geen vrouwen toeliet. Het is nog niet bekend of er al vrouwen zijn die zich hebben gemeld om lid te worden.

'Verfijnde en hoogopgeleide mannen'

The Guardian publiceerde een deel van de geheime ledenlijst van de Garrick Club. Acteurs Damian Lewis en Benedict Cumberbatch staan erop, evenals oud-minister Oliver Dowden en de Britse cricketcommentator David Gower. Ook de gynaecoloog die prins George op de wereld zette, Marcus Setchell, mocht zich aansluiten bij de privéclub.

De Garrick Club werd in 1831 opgericht voor acteurs en "verfijnde en hoogopgeleide mannen". Dat gebeurde door een groep literairen onder de bescherming van de broer van de koning, de voormalige hertog van Sussex. De club werd vernoemd naar de acteur David Garrick (1717-1779). Een van de eerste leden was schrijver Charles Dickens.

In 2015 hield de herenclub ook al een stemming over het toelaten van vrouwen, maar die kreeg toen niet de meerderheid die nodig was. De tegenstemmers voerden als argument aan dat mannen zich anders gedragen als er vrouwen bij zijn. "Er is kameraadschap, geplaag en de wetenschap dat je alles kunt zeggen wat je wilt in een gelijkwaardige atmosfeer waarin niemand probeert een ander te imponeren", zo gaven ze aan.

In Gaza zoeken Palestijnen elke dag naar duizenden verdwenen familieleden

In Gaza zijn vele duizenden Palestijnen vermist. Ze liggen na Israëlische bombardementen nog onder het puin van hun huizen, zijn tijdens hun vlucht vermist geraakt of zijn gevangengenomen. Familie en vrienden weten vaak niet waar hun geliefden zijn, en stellen alles in het werk om te achterhalen waar ze zijn.

Bij de het Internationale Rode Kruis komen elke dag honderden telefoontjes binnen van Palestijnen die hun familie kwijt zijn. Bij de callcenters in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever registreerden hulpmedewerkers al ruim 7000 vermisten. Mogelijk zijn het er nog veel meer, omdat niet iedereen contact opneemt of er geen familie meer is om zich te melden.

Een van de vermisten is de 15-jarige Mohammed Fojo. De jongen ging in januari mee met twee vrienden om wat spullen in hun oude huis op te halen, zegt zijn vader Khamis tegen de NOS. "Hij zou een halfuurtje weg zijn en hij had zijn mobieltje mee." Maar zijn zoon kwam niet meer terug en was niet meer te bereiken. Khamis denkt dat hij onder het puin ligt, of is opgepakt door het Israëlische leger.

Khamis blijft na bijna vier maanden op straat rondvragen of iemand zijn zoon heeft gezien, of dat er in de buurt nieuwe lijken ontdekt zijn. Politieposten, begraafplaatsen, ziekenhuizen: er is geen plek waar hij nog niet is langsgeweest. De gegevens van Mohammed zijn bekend bij het Rode Kruis. De hulporganisatie heeft nog niks voor hem kunnen doen.

Dodenaantal

Volgens de autoriteiten in Gaza, die onder controle staan van Hamas, zijn bijna 35.000 mensen gedood door de Israëlische bombardementen of als gevolg van de oorlog, met name vrouwen en kinderen. Via dokters krijgen de autoriteiten in Gaza en de Westoever de namen, leeftijden en identiteitsnummers door van deze personen. De vermisten staan niet in deze lijsten en dus ligt het dodenaantal nog hoger.

De meeste mensen liggen nog onder het puin na bombardementen. Door de zware luchtaanvallen zijn door het hele gebied woonblokken met de grond gelijk gemaakt. Inwoners proberen slachtoffers met hun handen uit te graven, vaak zonder succes. Anderen zijn in de chaos van het vluchten hun familieleden kwijtgeraakt en hebben die nooit meer terug gevonden.

Uit beelden blijkt ook dat Palestijnen door drones of vuur van militairen gedood zijn, terwijl ze op verlaten plekken liepen of bij het uitdelen van voedsel. Bij de belegering van het Shifa- en het Nasser-ziekenhuis in de afgelopen maanden zijn honderden mensen verdwenen. Ze zijn mogelijk gevangengenomen en weggevoerd of liggen in een van de massagraven, die recent zijn ontdekt.

Moeilijk zoeken

De medewerkers van het Rode Kruis krijgen dagelijks "hartverscheurende verhalen" te horen van familieleden die de wanhoop nabij zijn, zegt woordvoerder Sarah Davies vanuit Nablus, op de bezette Westoever. "We weten van andere conflicten dat niet kou of honger het ergste is, maar de onwetendheid over waar je geliefde is en of diegene nog in leven is. Mensen willen een antwoord."

Voor het Rode Kruis is het bijna onmogelijk om verdwenen personen terug te vinden. Bijna iedereen is op de vlucht en mensen zijn moeilijk te bereiken, omdat verbindingen slecht zijn en Israël sinds oktober de elektriciteit heeft afgesloten. "We kunnen niet zelf op zoek gaan naar mensen en op deuren gaan kloppen", zegt Davies. "Niemand heeft nog een huisadres."

Hoewel de kans groot is dat Mohammed - de zoon van Khamis - onder een ingestort gebouw ligt of inmiddels niet meer zomaar te identificeren is, blijft zijn vader onvermoeibaar doorzoeken. "Toen ik de verwoesting zag op de plek waar mijn zoon was geweest, verloor ik alle hoop", zegt Khamis. "Als mijn zoon is overleden, wil ik hem begraven. Als hij al is begraven, wil ik weten waar hij is."

Brein achter Noord-Koreaanse propaganda op 94-jarige leeftijd overleden

In Noord-Korea is Kim Ki-nam overleden, de man die decennialang de propaganda regelde voor het dictatoriale regime van de familie Kim. Hij maakte alle drie de Noord-Koreaanse leiders mee die sinds het uitroepen van de Democratische Volksrepubliek Korea in 1948 aan de macht waren. Kim Ki-nam was 94 jaar.

Hij was al zeven jaar niet meer aan het werk en zou sinds 2022 in het ziekenhuis hebben gelegen omdat zijn organen niet goed meer functioneerden. Kim Ki-nam overleed gisteren aan meervoudig orgaanfalen, meldt het Noord-Koreaanse persbureau KCNA.

Hij begon in 1956 te werken bij de partij van toenmalig leider Kim Il-sung, waar hij tien jaar later werd benoemd als adjunct-directeur van de propaganda-afdeling. Volgens KCNA wijdde Kim Ki-nam ruim zestig jaar lang "alles aan het consolideren van de ideologische en theoretische basis van de partij".

In buurland Zuid-Korea, dat formeel nog altijd in oorlog is met Noord-Korea, wordt hij anders omschreven. Het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap noemt Kim Ki-nam "de Noord-Koreaanse Goebbels", naar de propagandaminister onder het nazibewind van Adolf Hitler in de Tweede Wereldoorlog.

Invloed op media en kunst

Kim Ki-nam kreeg in de jaren 70 de leiding over de staatskrant, de Rodong Sinmun. Zijn invloed reikte in de loop der jaren steeds verder. Hij was de bedenker van politieke slogans van de staat, had een stevige vinger in de pap bij media en uitgeverijen en hij zorgde ervoor dat beeldende kunstenaars in Noord-Korea de Kim-machthebbers gunstig afschilderden.

De propagandachef, overigens geen familie van de Kim-dynastie, had een nauwe relatie met Kim Jong-il. Volgens de BBC werden ze als "drinkmaatjes" gezien. Bij het overlijden van de leider in 2011 was Kim Ki-nam een van de zeven hoge functionarissen die de lijkwagen vergezelden, samen met de nieuwe leider Kim Jong-un.

Staatsbegrafenis

Kim Jong-un bracht vandaag een bezoek aan Pyongyang, waar Kim Ki-nam ligt opgebaard. Volgens de Noord-Koreaanse leider is het "een verlies van een doorgewinterde revolutionair die tot het einde toe grenzeloos loyaal was aan het land".

Morgen krijgt Kim Ki-nam een staatsbegrafenis in de Noord-Koreaanse hoofdstad.

Oekraïne meldt opnieuw grootschalige Russische aanval op energiesector

Rusland heeft afgelopen nacht opnieuw een grootschalige aanval uitgevoerd op de Oekraïense energiesector. Dat schrijft president Zelensky op platform Telegram. Volgens hem heeft Rusland meer dan vijftig raketten en twintig drones afgevuurd, die door heel Oekraïne schade veroorzaakten aan energiefaciliteiten.

Volgens de Oekraïense minister van Energie waren energie-netwerken in zes verschillende regio's in het land het doelwit. Op Zaporizja na liggen alle regio's ver verwijderd van het front, zoals Lviv en Ivano-Frankivsk. Voor zover bekend vielen er vannacht geen slachtoffers door de aanvallen. Moskou heeft nog niet gereageerd.

Bij een energiecentrale in de regio Poltava, ten westen van Charkiv, ontstond brand door een drone-aanval. Ook meldt het grootste elektriciteitsbedrijf van Oekraïne grote schade aan apparatuur bij drie energiecentrales. Over andere directe effecten van de aanvallen is nog weinig bekend. Bij vorige aanvallen kwamen veel Oekraïners zonder stroom te zitten.

Raketten die op Kyiv werden afgevuurd werden vernietigd. Getuigen melden aan persbureau Reuters dat ze ontploffingen hoorden in de hoofdstad, die klonken alsof luchtverdedigingssystemen luchtobjecten raakten.

De afgelopen maanden voert Rusland met grote regelmaat luchtaanvallen uit op de Oekraïense energiesector. Moskou ontkent dat het burgers aanvalt, maar zegt wel dat het Oekraïense energiesysteem een legitiem militair doelwit is.

Bevrijdingsdag

De aanval is op de dag dat Oekraïne het einde van de Tweede Wereldoorlog herdenkt. Voorheen vierde Oekraïne dat op 9 mei, net zoals Rusland, maar vorig jaar haalde Zelensky de viering een dag naar voren om verbondenheid te tonen met de rest van Europa. Veel Europese landen vieren de bevrijding op 8 mei.

Powered by RSS 2 HTML