ክቡራንን ክቡራትን፡ እነሆ ብምኽንያት በዓል ትንሳኤ ክርስቶስ  2024 ናይ ዮሃና መልእኽተይ ኣመሓላልፈልኩም። ብፍላይ ኣብ ጾም ዝጸናሕኩም  ኣመንቲ ክርስትና ብሓፈሻ ድማ መላእ ኤርትራውያን፡ “እንኳዕ  ጾመ-ልጓም ፈቲሑ፡ ኣብጻሓኩም ኣብጻሓና” እናበልኩ  ሰናይ ምንዮተይ እገልጸልኩም።

በዓል ትንሳኤ ነቲ ህዝብና ዝሓልፎ ዘሎ ጸገማትን ምክልባትን ስዒርና፡ ራህዋ ናብ ዘምጽእ፡ ውግእን ወረ ውግእን፡ ስደትን ምክልባትን ኣብቂዑ፡ ሰላምን ርግኣትን ዝፍጠረሉ ክኾነልና፡ መልእኽቲ ሰናይ ትምኒት   ደጊመ  አመሓላልፈልኩም።

ኣብ መወዳእታ፡ ጾመ-ኣርበዓ ብሓያል እምነትን ጸሎትን ተዛዚሙ፡ ናብ ምኽባር ትንሳኤ  እንቋዕ ኣብቅዓና እናበልኩ ብስም መላእ ኣባላት ሰዲህኤ   ዮሃና እብለኩም።

ገረዝጊሄር ተወልደ

ኣቦመንበር ሰዲህኤ

5 ጉንበት 2024

ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝመደበሮም ኣባል ሃገራት ሕብረት ኤውሮጳን ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካን ዝርከብዎ ጉጅለ 18 ሃገራት ምዕራባዊ ዲፕሎማሲያዊ ማሕበረሰብ፡  ኢትዮጵያ ብዘይፍትሓዊ ኣገባብ ኣሲራቶም ዘላ ጋዜጠኛታት ክትፈትሕ ብሓባር ጸዊዑ። ነዚ መጸዋዕታ ዘቕረቡ 3 ጉንበት ዓለምለኸ መዓልቲ  ናጻ ፕረስ ምኽንያት ብምግባር ምዃኑ መርበብ ኣዲስ ስታንዳርድ (Addis Abeba)  ኣፍሊጣ።

መዓልቲ ናጻ ፕረስ፡ ብዛዕባ ኣገዳስነት ምሕላው “ናጻነት ፕረስን መሰል ናይቶም ምእንቲ ሓቂ ዝቃለሱ ጋዜጥኛታትን መዲያን’ እተዘኻኽር ምዃና ዝገለጸ እቲ ናይ ሓባር ጋዜጣዊ መግለጺ፡ መሰል ምዝራብን ፕረስን ክዕቀቡ ዝግበኦም መሰረታዊ መሰላት ምዃኖም እውን ኣዘኻኺሩ።

ምስዚ ብምትሕሓዝ ድማ እቶም  መግለጺ ዘውጽኡ፡ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ኢትዮጵያ ብዙሓት ጋዜጠኛታት ኣብ ስረሖም እናሃለዉ ከም ዝእሰሩ ብምጥቃስ፡ ነቲ ኣጋጣሚ ተጠቒሞም፡ ንመሰል እቶም እሱራት ከም ዝሕለቑን  ጋዜጠኛታት ብናጽነት ዝጽብጽቡላ ናጻ ዓለም ንምፍጣር ክንሰርሕ ኢና ከም ዝበሉን ተሓቢሩ።

ናይዚ ዓመት መዓልቲ ናጽነት ፕረስ ትዝከር ዘላ፡  ኣብ ዝርዝር ናጻ ፕረስ ተንቆልቁል ኣብ ዘላትሉ ምዃኑ እቲ መግለጺ ጠቒሱ። ኢትዮጵያ ብመሰረት ጸብጻብ ዓለም ለኸ ትካል “ሪፖርተራት ብዘይዶብ”  ኣብዚ እዋንዚ 15 ጋዜጠኛታት ኣብ ግቡእ ስረሖም እንከለዉ ብምእሳር፡ ካብ 180 ሃገራት ካብቲ ኣብ 2022 መበል 114፡ ኣብ 2023 መበል 131 ዝነበረት ኢትዮጵያ ኣብ 2024 ናብ መበል 141 ምውራዳ በዚ ድማ ሓንቲ ካብተን ጋዜተኛታት ብምእሳር ዝፍለጠ 3 ሃገራት ሳብሳህራን ምዃና’ውን ተገሊጹ።

ኢትዮጵያ ኣብ ኣተሓሕዛ ፕረስ ካብቲ ዝነበረቶ ብራኸ መመሊሳ ትወርድ ዘላ፡ ብሰንኪ ኣብታ ሃገር ድሕሪ ምኽታም ውዕል ሰላም ፕሪቶርያ እውን  በብግዜኡ ዝምዕብል ዘሎ  ሕድሕድ ውግኣት ምዃኑ እቲ በቶም ዲፕሎማሲ ጉጅለ ዝወጸ ጋዜጣዊ መግለጺ ኣዘካኺሩ።

ኤርትራ ኣብ 2023፡ ብመሰረት ጸብጻብ ትካል ጋዜጠኛታት ብዘይዶብ፡ “ንነዊሕ ግዜ ጋዜጠኛታት ብምእሳርን ንዝያዳ 20 ዓመታት ናጻ ፕረስስ ብምእጋድን ብደረጃ ዓለም ተወዳዳሪ ዘየብላ ሃገር” ተባሂላ ከም ዝተገልጸትን ድሕሪኡ ዝገበረቶ ምምሕያሽ ከምዘየለን ይፍለጥ።

.

ላዕለዋይ መሰጋገሪ ኣካል ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ(ላ.መ.ኣ.ፖ.ሓ.ኤ) ብ27 ሚያዝያ 2024 ኣብ ኣውስትራልያ ናይ ዝርከቡ ኣባላት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖ.ሓ.ኤ) ኣኼባ ኣካይዱ። ኣብ’ዚ ብቤት ጽሕፈት ውደባን ፋይናንስን እተጸውዐ ኣኼባ ኩሎም ኣብ ኣውስትራልያን ኒውዚላንድን ዝርከቡ ኣባላት ናይ’ተን ጽላል ዘቖማ ሰለስተ ውድባት ተኻፊሎም ነይሮም።

እቲ ኣኼባ ብሓፍትና ተጋዳሊት ኣድያም ተፈራን ብሓው ጐይትኦም መብራህቱ ዝሃብዎ ናይ እንቋዕ ደሓን መጻእኩም ዝብል ቃል ድሕሪ ምኽፋቱ፥ ሓው ገረዝጊሄር ተወልደ፡ ኣቦ መንበር ላዕለዋይ መሰጋገሪ ኣካል ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፥ እዚ ናይ ፖለቲካዊ ሓይልታት ልፍንቲ ንምቛም ዝተኸደ ጒዕዞን ዝተሳለጡ ዕማማትን ብዝርዝር ገሊጹ።  ብድሕር’ዚ፡ ሓለፍቲ ኣብያተ-ጽሕፈታት ነቶም ተሳተፍቲ ኣኼባ ድሕሪ ምምስጋን፥ ኣብ ዝተወከልሉ ኣብያተ-ጽሕፈታት ዘሳለጥዎ ዕማማት ብዝርዝር ኣቕረቡ።

ስዒቡ፡ ሓው ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ) ሓላፊ ቤት ጽሕፈት ውደባን ፋይናንስን፡ ብሓፈሻ ሓያልን ድኹምን ጐድንታት ደምበ ተቓውሞ፥ ድኽመታት መሰጋገሪት ኣካል ፖ.ሓ.ኤ ድማ ብፍላይ ብዝርዝር ገሊጹ። ከምኡ’ውን ካብ ሕሉፍ ጉድለታትና ተማሂርና ነዚ ናይ ህልውን መጻእን ዕድላት ብኸመይ ክንጥቀመሉ ከምዝግብኣና ብሰፊሑ ኣብሪሁ።

ብ10 ልውካቲ  2024 ከኣ፡ ላዕለዋይ መሰጋገሪ ኣካል ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ከም’ዚ ኣብ ላዕሊ ተዘርዚሩ ዘሎ መግለጽታት ንኹሎም እቶም ኣብ ሰሜን ኣመሪካ፡ ኣውሮጳ፡ ማእከላይ ምብራቕን ካልእ ቦታታትን ዝርከቡ ኣባላት ብሓባር ኣብ ዝተዳለወ ኣኼባ ሰፊሕ መብርሂ ምሃቡ ዝዝከር ኢዩ።

.

ዓባይ ብሪጣንያ ካብ ነዊሕ ግዜ ሒዛቶ ዝጸንሐት፡ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ኤውሮጳ ብዘይሕጊ ብጃልቡ ናብኣ ዝኣተዉ ስደተኛታት ናብ ሩዋንዳ ናይ ምስጋር መደባ ከተግብሮ ከም ዝጀመረት ቢቢሲ ሓቢራ።

እቶም እዚ ናይ ምስግጋር መደብ ዝምከቶም ስደተኛታት ናብታ ሃገር ካብ 1 ጥሪ 2022 ንደሓር፡  ካብ ፈረንሳን ካለኦት ሃገራት ኤውሮጳን ብዘይሓዊ ኣገባብ ብጀላቡ ዝኣተዉ እዮም። በቲ ዜና መሰረት እቶም ናብ ሩዋንዳ ዝሰግሩ ስደተኛታት ኣብኡ ኮይኖም ናብ ሳልሳይ ሃገር ዑቑባ ናይ ምርካብ መስርሖም ክቕጽልዎ መሰል ክህልዎም እዩ። ኣብ ርእሲዚ ምርጨኦም እንተኮይኑ፡ ኣብ ሃገር ሩዋንዳ ብቐጻሊ ናይ ምንባር ዕድል እውን ክወሃቦም እዩ።

ኣብቲ ቀዳማይ ድሕሪ  10 ወይ  12 ሳምንቲ ኣብ ወርሒ ሓምለ 2024 ዝጅመር ጉዕዞ፡ ክሳብ መወዳእታ 2024 ኣብ ዘሎ ግዜ 5700 ስደተኛታት ናብ ሩዋንዳ ክሰግሩ መደብ ወጺኡ ከም ዘሎ ተሓቢሩ። ካብቶም ክሳብ ሕጂ ኣብ ዓባይ ብሪጣታንያ ዘለዉ እሞ ጉዕዞ ናብ ሩዋንዳ ዝምልከቶም፡ ኣብ 2024 ዝኣተዉ ጥራይ 7500  ከም ዝበጽሑ እቲ ዜና ሓቢሩ። ሰበስልጣን ዓብይ ብሪታንያ ነዚ ስጉምቲ ዝወስዱ ነቲ ስደተኛታት ብዘይውሑሳት ጀላቡ ክኣትዉ እንከለዉ ዘጋጥሞም ሓደጋ ንምቁራጽ ምዃኑ ይገልጹ።

እዚ መደብ ኣብ ዓባይ ብሪጣታንያ ብዙሕ ከሰሓሕብን ብደረጃ ቤት ፍርዲ ክእገድን ክፍቀድን እኳ እንተጸነሐ፡ ኣብ መወዳእታ ግና ነቲ ናይ ቅድም ብይናት ብምስዓር ጣቕላሊ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ናይታ ሃገር እዩ ኣጽዲቕዎ።

ኣካላት ጸጥታ ዓብይ ብሪጣንያ ከም ኣካል ምድላው ናይቲ ምስግጋር ናብ ሩዋንዳ ድሮ ኣብ ልዕሊ ሕጋውያን ኣይኮኑን ዝበልዎም ዝደተኛታት ማእሰርቲ  ጀሚሮም ከም ዘለዉ ድማ ተፈሊጡ። ብዛዕባ ናይ ሩዋንዳ ቅሩብነት ብዙሕ ዘዛርብኳ እንተኾነ ብመትከል ከም ዝተቐበለቶ  ክሕበር ዝጸንሐ እዩ።

ሩዋንዳ ቅድሚ ሕጂ ኤርትራውያን ዝርከብዎም ስደተኛታት ብተደጋጋሚ ካብ ሊቢያ ክትቅበል ከም ዝጸንሐት ዝዝከር እዩ።

ከም ዝዝከር ኣባላት ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ዞባ ሰሜን ኣመሪካ ቀዳም 20 ሚያዝያ 2024 ዞባዊ ጉባኤ ኣካይዶም ነሮም። እዚ ብባህልን ቅዋምን ሰልፊ መሰረት ኣብ ነፍስ-ወከፍ ክልተ ዓመት ዝካየድ ጉባኤ ሽውዓተ (7) ዝኣባላታ መሪሕነትን ክልተ (2) ተጠባበቕትን መሪጹ።

ቀዳም 27 ሚያዝያ 2024 ሓዳስ ዞባ ሽማግለ ምስ ናይ ቅድም ዞባ ሽማግለ ብምእካብ ከም ልሙድ ባህሊ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ስራሕ ምትሕልላፍን ምርካብን ከምኡውን ናይ ተመክሮ ምቅይያርን ኣካይደን። እዚ ተመክሮዚ ጠባያት ናይ ስልጣን ብሰላም ምትሕልላፍ ዘርኢ ባህሊ እዩ።

ድሕሪ’ዚ ዞባ ሽማግለ ኣብዘን ዝስዕባ ኣጀንዳ ተመርኵሳ ኣኼበኣ ቀጺላ፥

1. ነፍሰ ስርርዕ ምግባር
2. ንኡሳን ሽማግለታት ምቛም
3. ኣብ ጉባኤ ዝተወሰነ መደባት ምትርጓም

ድሕሪ እኹል ምይይጥ ብምልኣት ስምምዕ ኣባላት ዝተሰነየ፡ ዞባ ሽማግለ ንነፍሰ-ወከፍ ቤት-ጽሕፈት ሓላፊ መዚዛትሉ። ብምቕጻል ከኣ ንነፍሳ ኣብ ሰለስተ ንኡሳን ሽማግለታት ብምውጋን ኣብ ስራሕ ክትዋፈር ቅርቡነታ ኣረጋገጸት።

ኣብ መደምደምታ ኣባላት ዞባ ሽማግለ ኣባላት ዘሰከምዎም ሓላፍነት ከቢድ ምዃኑ ብምርዳእ፡ ንምትግባሩ ኩሉ ዝጥለቦም ንኸማልኡ ድሉዋት ምህላዎም ገሊጾም።

ክንዕወት ኢና

 

ባይቶ ሕብረት ኤውሮጳ ኣብ ኣወሃህባ ቪዛ ንኢትዮጵያውያን ዝተወሰኑ ሕግታት ክድረቱ ከም ዝወሰነ ብ29 ማዝያ 2024 ኣብ መርበብ ሓበሬታኡ ኣፍሊጡ። በዚ መሰረት ኣብ ሃገራት ሕብረት ኤውሮጳ፡ ቪዛ ዝሓቱ ኢትዮጵያ ተቐባልነት ከይረኽቡ ካብ ዝበሎም፡  ብኢትዮጵያውያን ቪዛ ንምርካብ ዝቐርቡ መረጋገጽታት፡ ሕቶ ድርብ ቪዛን ምንጻግ ናጻ ቪዛ ፍሉይ (ቪኣይቪ) ፓስፖርት ንዝሓዙን ከም ዝርከብዎም እቲ ውሳነ ናይቲ ሕበረት ኣፍሊጡ። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ እቲ ቪዛ ንምርካብ 15 መዓልታት ዝወስድ ዝነበረ መስርሕ ናብ 45 መዓልታት ከም ዝደይብ እውን ተፈሊጡ።

ሕብረት ኤውሮጳ ከምዚ ዝኣመሰለ ውሳነ አክውስን ዘገደዶ ኢትዮጵያ ኣብ ኤውሮጳ ብዘይሕጋዊ መንበሪ ዝተረኽቡ ዜጋታታ ክትቅበል እተርእዮ ምትሕብባር እኹል ዘይምዃኑ  ኣብቲ መግልጺኡ ተጠቒሱ። ኣተሓሒዙ ድማ ላዕለዎት ሰብ መዚ ኢትዮጵያ ዜጋታቶም ክቕበሉን ናይ ህጹጽ ግዜ ናይ ጉዕዞ ሰነድ ክህቡ ተሓቲቶም ብቕንጡፍ ዘይምልሱ ምዃኖምን ምስ ብድሌቶም ናብ ሃገሮም ክምለሱ ዝደልዩ ዘይምትሕብባሮምን ተወሳኺ ምኽንያት ነቲ ውሳነ ምዃኑ ኣስፊሩ።

እዚ ንኢትዮጵያውያን ቪዛ ኣብ ምሃብ ናይ ምንጥልጣል ውሳነ ግዝያዊ ኮይኑ፡ መዓስ ከም ዘብቅዕ ኣይተጠቕሰን። ባይቶ ሕብረት ኤውሮጳ ነቲ ውሳነ መዓስ ከም ዝቕይሮ ከጽንዖ ምዃኑ ድማ ሓቢሮም።

ቤት ትምህርቲ ኤርትራውያን ስደተኛታት ወዲ ሸሪፈይ፡ ኣብ ምብራቕ ሱዳን ብ1984 ከም ዝተመስረተት ንመበል 40 ዓመት ዝኽራ ዝተሓተመት መጽሐት ሓቢራ። እዛ ቤት ትምህርቲ መበል 40 ዓመት ምምስራታ ተኽብር ዘላ ምስ ብዙሕ ሽግራትን ከቢድ ናይ ምቕጻል ብደሆን ምዃና እታ ናይ ዝኽሪ መጽሐት ኣስፊራ። ካብቲ ከበድቲ ኣጋጥምዋ ዘሎ ብደሆታታ፡ ኣብ ሱዳን ዘሎ ኩነታት ጸጥታን ዋሕዲ  ገንዘባዊ ዓቕምን ምዃኑ ድማ ተጠቒሱ’ሎ።

ቤት ትምህርቲ ወዲ ሸሪፈይ፡ ብዓለምለኸ ማሕበር ቀይሕ መስቀልን ወርሕን ካብ እትምስረት ጀሚራ ኤርትራውያን ህጽናት ስደተኛታት ናብ ሃገሮም ክሳብ ዝምለሱ ከተስተምህር ጸኒሓ። እንተኾነ ናይቶም ተመሃሮ ናብ ዓዶም ምምላስ ክሳብዛ ዘለናያ ዓመተ-2024 ኣይተረጋገጸን።

ናይታ ንመበል 40 ዓመት ዝኽሪ ምኽንያት ብምግባር ዝተዳለወት መጽሐት ዕላማ፡ ቀዳማይ  እታ ቤት ትምህርቲ ዝሓለፈቶ ናይ ውረድ ደይብ ታሪኽ ምዝካር እዩ። ካለኣይ ዕላማኣ  ከኣ፡ ማሕበር ቀይሕ መስቀልን ወርሕን፡ ክከታተልዋ ዝጸንሑ ካለኦት ዘይመንግስታዊ ትካላት፡ ኣብ መስርሕ እቲ ምምሃርን ምስትምሃርን  ክሳተፉ  ማሕበረሰብ ናይታ ቤት ትምህርትን  ወለዲድን ቤተሰብን ተማሃሮን ከምኡ’ውን  ንኩሎም እቶም ኣብ ዝሓለፈ 40 ዓመታት ንቐጻልነታ ክልግሱ ዝጸንሑ ወገናት ልባዊ ምስጋና ንምቕራብ ። እቲ ሳልሳይን ቀንድን ምኽንያት ድማ ኣብዚ እዋንዚ ብፍላይ ድሕሪቲ ብዓለም ደረጃ ኣጋጢሙ ዝነበረ ሓደገኛ ለበዳ ሕማም ኮቪድ-19፡  ገንዘባዊ ዓቕማ ኣብ ኣዝዩ ዘተሓሳስብ ደረጃ ወዲቑ ከም ዘሎ ንምሕባር  ምዃኑ ተጠቒሱ።

እዚ መልእኽቲ ዝያግዳ ቆላሕታ ካብ ዝገብረሎም ድማ፡ ኣብ ወጻኢ ዘለዉ ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን፡ እሞ ድማ ኣካል እቶም ኣስማቶም ኣብቲ ነባር  መዛግብቲ እዛ ቤት ትምህርቲ ሰፊሩ  ዘሎ ኣስታት 27 ሺሕ ዝኾኑ እዩ። ኮታ ከምኡ ምባል’ኳ ዘጸግም እተኾነ፡ እዚ ኣብዛ መጺሐት ተጠቒሱ  ዘሎ መልእኽቲ ንቤት ትምህርቲ ስደተኛታት ወዲሸሪፈይ ናይ “ኣድሕኑ ህጹጽ መጸዋዕታ” እዩ።

ኣብታ መጺሐት ብዝርዝር ቀሪቡ ከም ዘሎ፡ እዛ ቤት ትምህርቲ ካብቲ ካልእ ኣብያተ-ትምህርቲ ብወለድን ተመሃሮን ካብ እትምረጸሉ ምኽንያታት፡

1.  ስርዓተ ትምህርቲ ኤርትራ ተኸቲላ፡ ብቋንቋታት ትግርኛ፡ ዓረብን እንግሊዘኛን እተስተምር ምዃና። 2. ኣብቲ ከባቢ ዘለዋ ኣብያተ-ትምህርቲ ዝያዳ ናብ ኣካዳሚያዊ ዘይኮኑ ዛዕባታት ዘተኩራ ምዃነን፡ 3. ኣብኣ ዝመሃሩ ተመሃሮ መባእታዊ ደረጃ ወዲኦም ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ንምሕላፍ ኣብ ዝወሃብ መርመራ ኩሉ ግዜ ዝለዓለ ውጽኢት ዘመዝግቡ ምዃኖምን 4. ውለዲ ንመመዝገብን ካልእ ንኡስ ወጻእታትን ዝኸፍልዎ ገንዘብ ምስቲናይ  ካለኦት ኣብያተ ትምህርቲ ክወዳደር እንከሎ ዝተሓተ ኮይኑ፡ ተመሃሮ ዲቪዛን ንደቀንስትዮ ዝኸውን መሕለዊ ንጽህናን ብናጻ ዝረኽቡ ምዃኖም። እዮም።

ብዘይካዚ ኣብዛ ናይ ዝኽሪ መጽሐት፡ እቲ ብ400 ዝጀመረ ቁጽሪ ተመሃሮ በብግዜኡ ዝርኣዮ ምዕባለ፡ ንዕቤት እታ ቤት ትምህርቲ ዝተፈላለዩ ምሁራትን ግዱሳትን ዘበርከትዎ፡ ህንጸኣ ዘመናዊ መልክዕ ንምትሓዝ ክግበር ዝጸንሐ ጻዕሪ፡ ኣብቲ ከባቢ ምስ ዘለዉ ሱዳናውያን ሓለፍቲ ከጋጥም ዝጸንሐ ውረድ ደይብን ምትሕብባርን፡ ብዛዕባ ዝብሉን ካለኦትን ጉዳያት ብሰፊሑ ኣቕሪቡ’ሎ።

ኣቦመንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪቃ ሙሳ ፋቂ መሓመድ

ኣቦመንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ቻዳዊ ሙሳ ፋቒ መሓመድ፡ ብሓፈሻ ኣብ መንጎ ኣምሓራን ትግራይን ብፍላይ ድማ ኣብ ራያ ኣላማጣ፡ ዛታን ኦፍላን ኣብ ዝተባህሉ ከባብታት  “ዘሰሃሕብ” ኣብ ዘሎ ቦታታት ይምዕል ዘሎ ወጥርታት ይከታተሎ ከም ዘሎ፡ በቲ ብ25 ማዝያ 2024 ዘውጸኦ መግለጺ ኣፍሊጡ። ዝተፈላለዩ ፖለቲካዊ ኣካላት ትግራይ ድማ ነዚ መግለጺኡ ተቓዊመምዎ።

እቲ ኣቦመንበር ናይቲ ሕብረት፡ ኣብቲ መግለጺኡ ክልላት ትግራይን ኣምሓራን እቲ ኣብ መንጎኦም ዝምዕብል ዘሎ ወጥሪ ኣብ ምህዳእን መሰል ናይቶም ዝመዛበሉ ዘለዉ ሲቪል ሰባት ድህኘጥ እብ  ምሓውን ክግደሱ ጸዊዑ። ኣተሓሒዙ ድማ እቲ ብ2 ሕዳር 2022 ኣብ መንጎ ፍደራል መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልል ትግራይን ኣብ ፕሪቶርያ ዝተበጽሐ ስምምዕ ምሉእ ብሙ ንክትግበር ተማሕጺኑ።

ብዘይካዚ እቲ ተጀሚሩ ዘሎ ብመሰረት ውዕል ደቡብ ኣፍሪቃ ቀጻሊ ዘተኣማምን መፍትሒ ከምጽእ ዝኽእል እቲ ተጀሚሩ ዘሎ ፖለቲካዊ ዘተ ክቕጽል ከም ዝግበኦ ኣብቲ መግልለጺኡ ኣስፊሩ። ኣተሓሒዙ ድማ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ እቲ ስምምዕ ኣብ ግብሪ ንክውዕል ከም ዝጽዕር ሓቢሩ ናይቲ ሕብረት ኣካላት ድማ ኩሉ ዝከኣሎም ከም ዝገብሩ ቃል ኣትዩ።

ናይቲ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝተበጽሐ ስምምዕ ቀንዲ ወዳቢ ሕብረት ኣፍሪቃኳ እንተኾነ፡ ሙሳ ፋቂ መሓመድ ንራያን ወልቃይትን ፍሉጣት ኣካል ክልል ትግራይ ክነሶም “ዘሰሓሕቡ ከባቢታት” ኢሉ ብምጥቃሱ፡ ብዝተፈላለዩ ፖለቲካዊ ኣካላት ትግራይ ሓያል ተቓውሞን ንከእርም መጸዋዕታን የጋጥሞ ኣሎ።

ዕለት 26 ሚያዝያ ናይዚ ዓምት እዚ’ውን ተጋዳላይ ተኽለብርሃን ገብረጻድቕን (ወዲ ባሻይን) ተጋዳላይ ወልደማርያም ባህልብን ኣባላት ፈጻሚ ሽማግለ ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ ዝነበሩ ካብ ከተማ ከሰላ ሃገረ ሱዳን ብናይ ስለላን ሽበራን ጉጅለ ዲክታቶርያዊ ስርዓት መራሕቲ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራን ተሓባበርቶምን ተጨውዮም ክሳብ ሎሚ ሃለዋቶም ከይተፈልጠ መበል 32 ዝኽሪ መጭወይቶም እንዝክረሉ ዘለና መዓልቲ’ዩ። ኣብ 1992 ዓ.ም. እዛ ዕለት እዚኣ ጾመ ኣርባዓ ተወዲኡ በዓለ ትንሳኤ (ኣፋስጋ) ዝኽበረኡ ዕለት ኢዩ ነይሩ። በቲ ኣጋጣሚ ሓደ ንብጻይ ወልደማርያም ባህልቢ ቀረባ ዘመዱ ዝኮነ ተስፋጼን ገብረሱስ ዝተባህለ ኤርትራዊ ዜጋ ኽልቲኦም  ሓቢሮም ምስኡ ንክውዕሉ ምሳሕ ዓደሞም። እዚ ዕለትዚ ድማ ይትረፍዶ  ኣብ ቀረባኻ ምስዘሎ ቤተ-ሰብስ፡ ዋላ እቶም ኣብ ርሑቅ ዝነብሩ ኣባላት ስድራ-ቤታት እንተኾነውን ናብ ዓዶምን ስድራኦምን ተጓዒዞም ብሓባር ምስ ወለዶምን መታዓብይቶምን ዝውዕሉሉን ዝራኸብሉን መዓልቲ ስለዝኾነ፡ ብጾት ንዝተገብረሎም ናይ ምሳሕ ዕድመ ብዘይ ገለ ምኽንያት ይቕሬታ ክሕተቶ ዘይካኣል እዃ እንተነበረ ኣብዘይጥዕሞም ሰዓታት ስለዝነበረ እቲ ዕድመ ንምሳሕ ምዃኑ ተሪፉ፡ ብሓባር ንኽቈርሱ ተሰማምዑ። ምኽንያቱ ዓዳማይ ናይ ግድን ኣብ ሓዲኡስ ክንራኸብ ኣለና ስለዝበሎምን ንባዕሉውን እቲ ዓዳማይ ነቲ በዓል ምስቶም ኣብ ሱዳን ዝቕመጡ ስድርኡ ብሓባር ንኸብዕሎ ኢሉ ካብ ስዑድያ ዝመጸን ኢዩ ነይሩ።

ከም ቈጸራኦም መጺኦም ድማ ብሓባር ቈረሱ። ድሕሪ ቁርሲ ገለ ግዜ ጸኒሖም ንኽብገሱ ፍቓድ ምስ ሓተቱ  ዓዳማይ ሓንሳብ ጽንሑ ካብ ዕዳጋ (ሱቕ) ዝዕደግ ኣለኒ ብምባል ንሓንቲ ካብተን ብሽግለታት ናይዞም ብጾት ወሲዱ ንወዱ ለኣኾ። ወዲ ተስፋጼን ድሕሪ ቁሩብ ግዜ ተመልሶም’ሞ፡ እዞም ብጾት ብሽግለታኦም ስለዝተመልሰትን ዝኣኽሎም ናይ ዕላል ግዜ ስለዝወሰዱን ንኽኸዱ ደጊሞም ፍቃድ ሓተቱ። ተመሳጊኖም ካብቲ ገዛ ምስ ወጹ፡ ድሕሪ ቁሩብ ስጉምትታት፡ ካብቲ ዝነበርዎ ገዛ ከይራሓቑ እንከለዉ፡ ሓደ ሰብ ምስ ምሉእ ወታሃደራዊ ልብሱ ኣብ ቅድሚኦም ጸኒሑ ደው ኣበሎምም፡ ኣብ መደበር ወታሃደራዊ ስለያ ናይ ከሰላ ትድለዩ ኣለኹም ድማ በሎም። እዞም ብጾት ነዚ መጸዋዕታዚ ከም ሓድሽ ጉዳይ ገይሮም ኣይወሰድዎን። ምኽንያቱ ኣባላት መሪሕነታት ኮነ ካድራት ተቓወምቲ ውድባት ብጸጥታ ናይቲ ሃገር ኩሉ ግዜ ክሕተቱን ክጽዉዑን ልሙድ ኣብርእሲ ምዃኑ ክልቲኦም ከኣ ኣባላት መሪሕነት ብምንባሮም ምስ ክራኸብዎም ዝኽእሉ ሰበ-ስልጣን ናይቲ ሃገር ናይ ስራሕ ሌላታትን ርኽክባትን ስለዝነበሮም ብዘይገለ ጥርጥር ነቲ ወታሃደር ሰዓብዎ።  ካብቲ እዋንቲ ጀሚሩ ብዘይካቲ ኤርትራ ምውስዶም ዝመሎቈ ዘረባን ኣሰሮምን ኣይተረኽበን። 

ወዲቲ ንምሳሕ ዝዓደመ ሰብኣይ ኣቐዲሙ ብብሽግለታ ተላኢኹ ዝተመልሰ፡ መልእኽቲ ናይ ወላዲኡ ናይ ጥዕና ከምዘይኮነ ስለዝተገንዘበ ብጾት ካብቲ ገዛ ምስተሰናበቱ ብካንሸሎ/መካበብያ ናይቲ ግዛ ተቐልቂሉ ይኸታተሎም ነበረ። እቲ ፖሊስ ናይታ ሃገር ደው ኣቢሉ ከዘራርቦም ምስራኣየ ድማ ኣይቀሰነን። ስግኣት ስለዝሓደሮ ድማ፣  ኲነታቶም ንምፍላጥ ደድሕሪኦም ስዒቡ ክሳብቲ መደበር ወተሃደራት ሱዳን ዝኣትዉ ከምዝተኸታተሎም የረጋግጽ። ክልቲኦም ብጾት ብወተሃደራት ተኸብኪቦም ተወሲዶም ዝብል ወረ ኣብቲ ከተማ ምስተሰምዐ ጉዳዮም ንምፍላጥን ብዝዋሓደ መዕለቢኦም ንምርግጋጽን፡ ኣብ ብዙሕ ናይ ምድላዮም ጻዕርታት ተኣትወ። ነዚ ዝሰምዐ ካልእ ናይ ዓይኒ ምስክር ከምዝሕብሮ ድማ “ክልቲኦም ዝተሰቕሉዋ ሓንቲ ብብርቱዕ ናህሪ ኣትጐዓዝ ዝነበረት ቶዮታ ካብ ከተማ ከሰላ ንዶብ ኤርትራ ገጻ ክትወጽእ ርእየያ” ይብል።

በዚ ኣገባብዚ ድማ ኣብ ኢድ ናይቲ መፈንጠራዊ ስራሓት ንምስልሳል ውራየይ ኢሉ ዝተዓጥቀ ኣካል ስለያ ህዝባዊ ግንባር  ዝኾነ መርሃዊ ክብሮም ዝተባህለ ባእታ ቅድም ኣባል ተሓኤ፡ ድሕሪ 1982 ከኣ ኣባል ተሓኤ ሓጋጊ ኣካል ዝጸንሐ፡ ቀጺሉ ኣባል ስሙር ውድብ ዝነበረ ዕሱብ ከምዝወድቁ ኮነ። መርሃዊ ክብሮም ድሕርዚ ሓደ ካብቶም ኣብ ጎቦታት ሓልሓል ዝነበረ መደበር ስለላ ህግዲፍ እንዳተዋፈሩ ኣብ ዶባት ኤርትራን ሱዳንን ዝንቀሳቀሱ ኣብ ቅንጸላን ምጭዋይን ኤርትራውያን ዓብዪ እጃም ዝነበሮ ናይ ስለላን ሽበራን ጉጅለታት ናይቲ ስርዓት ምንባሩ ዝፍለጥ ኢዩ። “ሰራቕ ሞባእስ ባዕሉ ይለፋለፍ፡ ከምዝባሃል፡ ኩሎም ኲነታት ናይዞም ዝተጨውዩ ብጾት ዝሰምዑ ኣባላትን ዘይኣባላትን ውድብ ብጭንቀት ተዋሒጦም ንምንዳዮም ላዕልን ታሕትን ኣብ ዝብልሉ  ዝነበረ ግዜ፡ ተስፋጼን ገብረሱስ ግን ብዛዕባኦም ከይሓተተን ከይተሻቐለን ምሉቅ ኢሉ ንስዑድያ ከይዱ። ቅድሚ ምብጋሱ ግን፡ ንሓንቲ ናይ ቀረባ ዘመድ ብጻይ ወልደማርያም  ዝዀነት ሰብ፣ “ኣይትሸገሪ ናብ ዓዶም ኢዮም ኣትዮም ዘለዉ” ከም ዝበላ ይፍለጥ። ብዘይካ’ዚ ውድብ ድሒሩ ብዘካየዶ  ክትትልን ምጽራይን፡ እዞም ክልተ ኣባላት መሪሕነት እዚኣቶም ብተሓባባርነት ጸጥታ ሱዳንን ተስፋጼን ገብረሱስንን  ብናይ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ናይ ስለላ ኣካላት ከምዝተጨውዩ  ምሉእ ብምሉእ ተረጋገጸ።

ብድሕር’ዚ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ፡ ብቁጽሪ መዝገብ 754 ዓንቀጽ 162 ናይ 1958 ዝጸደቐ ናይ ሱዳን ሕጊ መሰረት ክሲ ኣቕሪቡ። ኣብ ዕለት 16.05.1992 ከኣ እቲ ቀዳማይ ኣብ ምጭዋዮም ቀጥታዊ ኢድ ኣለዎ ዝተባህለ ተስፋጼን ካብ ሱዳን ንኸይወጽእ በቶም ሰበ-ስልጣን ከምዝተወሰነ ይዝከር። ተስፋጼን ገብረሱስ ግን ኣብቲ ውዲት ዝዓበየ ኢድ ከምዝነበሮ ከይኽሻሕ፡ ቅድሚ እታ ናይ ሕጊ ኢድ እተርክቦ ናይ ምውጻኡ መደብ ኣዳልዩን ሰሪዑን ስለዝጸንሔ ከምልጥ ከኣለ። እንተኾነ ዋላኳ ንግዝያኡ ዘምለጠ እንተመሰሎ፡ ካብ ሕማቕ ታሪኽን ህዝቢ ኤርትራን ንሓዋሩ ከምልጥ ከምዘይኽእል ግን ንኣምን።

እነሆ 31 ዓመታት ሓሊፉ እዞም ብጾት ተጋደልቲ እዚኣቶም፡ ካብ ሓደ ቤት ማእሰርቲ ናብ ካልእ ቤት ማእሰርቲ እንዳተኸላበቱ እዚ ጨቋኒ ዲክታቶርያዊ ስርዓት’ዚ የሳቕዮም ምንባሩ ዝተፈልጠ እዩ። እቲ ስርዓት ካብ ዝተፈላለዩ መንግስታውያንን ዘይመንግስታውያንን ኣካላት ንኣታሃላልዉኦም ንዝምልከት ንዝቐርበሉ ሕቶታት ኩሉ ግዜ ኣሉ ምስ በለ እዩ። ክእመን’ውን ትጽቢት የብልናን። እዞም ተጋደልቲ እዚኣቶም ኣብ መፋርቕ ናይ ሰብዓታት ልክዕ ከምቶም ብዙሓት ካልኦት መዛንኦም ኤርትራውያን ትምህርቶምን መነባብሮኦምን ጠንጢኖም በጃ ሃገሮም ክዀኑ ኣብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፉ ኢዮም። ንኹሉ’ቲ ሓናቒ ጸገማትን ሽግራትን ጠሓሒሶም ድማ በቲ ዝነበሮም ናይ ቃልሲ ተመኩሮን ተወፋይነትን ንመትከላት ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ ናይ ምዕዋት ተሪር እምነትን፡ ኣባላት ሰውራዊ ባይቶ ቀጺሎም ድማ ኣባላት ፈጻሚ ሽማግለ ኰይኖም ናይ ቃልሲ ሓላፍነት ተሰከሙ።

ነዚ ናይ መጭወይቲ መዓልቲ’ዚ ክንዝክር እንከለና፡ ኣብቲ እዋንቲ ከመይ ዝኣመሰለ ኤርትራዊ ፖለቲካዊ ክውንነት ምንባሩ  ንምምላስ ዝሕግዙ ገለ ነጥብታት  ምጥቃስ ዘድሊ ይመስለና።

እቲ እዋንቲ ሃገርና ካብቲ ን30 ዓመታት እተኻየደ መሪር ጸረ  መግዛኣታዊ ውግእ ሓራ ዝዀነትሉ ናይ ውግእን ወረ ውግን ምዕራፍ ኣኸቲሙ፡ ናይ ዳግመ ህንጻ፡ ስኒትን ዲሞክራስን ሓድሽ ምዕራፍ ክኽሰት ትጽቢትን ባህግን ዝነበረሉ እዋን እዩ ነይሩ። ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ ነቲ መድረኽ ብግቡእ ብምልላይን ሓድሽ ናይ ምርድዳእን ስኒትን መድረኽ ክጅምር ንኹሉ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ንልዝብ ዝጸዋዓሉ መድረኽ እዩ ነይሩ። ዕላምኡ ከኣ ህዝባዊ ግንባር ነቲ ተፈጢሩ ዝነበረ ናይ ስልጣን ባዶነት ንምምላኣ ዘቖ`ሞ ግዝያዊ መሰጋገሪ መንግስቲ ንእዋኑ ደጊፍካ፣ ካልኦት ፖለቲካዊ ውድባት ኤርትራ ብሰላማዊ ኣገባብ ኣብ ኤርትራ ክንቀሳቀሳን ክወዳደራን ምፍቃድ፡ እተን ኣብ ሓርነታዊ ቃልሲ እጃመን ዘበርከታ ውድባትን ኣገደስቲ ውልቀ ሰባትን ዓበይቲ ዓድን መራሕቲ ሃይማኖታትን ህዝባዊ ውክልና ዘለዎም ሃገራውያን ማሕበራትን ዝሳተፍዎ ዋዕላ ብጉዳይ ሃገራዊ ቻርተርን ዲሞክራስያዊ ቅዋምን ክካየድ ትጽቢት ዝነበረሉ እዩ። ባሓቲ መርሆ መሪሕነት ህዝባዊ ግንባር ግን፣ ኣብቲ ውድባት ንውድበን ኣፍሪሰን ናብ ህዝባዊ ግንባር ይጸንበራ ዝብል ዘይተግባራውን ዘይክውንነታውን ናይ ሰማንያታት መርገጻቱ ስለዝደረቐ ተበግሶ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ ንስኒትን ሃገራዊ ዕርቕን ክዕወት ኣይካኣለን።

በዚ ዲሞክራስያውን ናይ ህዝቢ ረብሓ ዝሕሉን ጠለባት ዝተሳናበደት ግዝያዊት መንግስቲ ኤርትራ ንኹለን ውድባት ኤርትራ ሓንሳብን ንሓዋሩን ንምድምሳስ ዝዓለመ ወታሃደራዊ ዓመጽ ንምክያድ መረጸት። ከምኡውን ኣብ ከተማታት ሱዳን ንዝርከቡ ኣባላት ውድባት ኤርትራ ናይ ምጭዋይን ምቅታልን መደባት ሰሪዓ እከይ ተግባራታ ንኽትፍጽም ኣበርቲዓ ክትንቀሳቐስን ኣብ ምዝርራይ ክታሓባበርዋ ምስዝኽእሉ ኣካላት ጸጥታ ሱዳን ውዲታዊ ዝምድና ፈጠረት። በዚ ርኹስ ኣገባብዚ ከኣ ኢዮም ተጋዳላይ ወልደማርያም ባህልብን ተኽለብርሃን ወዲ ባሻይን ናይዚ ውድባት ንምጽናት ዝዓለመ ብቐንጻሊ ስርዓት ዝተወስደ  ጃምላዊ ወታሃደራዊ ጭውያ ግዳይ ዝኾኑ።

እቲ ኣብ ዕለት 16 ጥሪ 1995 ኣብ ኣልወስጥ ዝተባህለ ናይ ዓረብኛ ጋዜጣ ሱዳን ሕታም ቁጽሪ 155 ዝተቓልዐ ጸጥታዊ ሰነድ ስምምዕ ግርማይካ ከኣ መቀጸልታ ናይቲ ኣቐዲሞም ዝወሰድዎ ውዲታዊ ስጉምቲ ምንባሩ’ዩ ዘረጋግጽ። እዞም ኣብ ቅድሚ ሓቅን ፖለቲካዊ ግጥምያን ደው ክብሉ፡ በይኖም ገጢሞም ክስዕሩ ዘይኽእሉ መራሕቲ ህዝባዊ ግንባር ቃጻን ውዲትን ቀንዲ መሳርሒኦም ስለዝኾነ፣ ብተመሳሳሊ ኣብ ኢትዮጵያ’ውን ቀጺለሞ እዮም። 

እዞም ንጹሃት ተጋደልቲ እዚኣቶም እንታይ ዝፈጸምዎ ኣበሳ ስለዘለዎም ኢዮም ክሳብ ሎሚ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ናይዚ ዲክታቶርያዊ ስርዓት ተዳጒኖም ንሳላሳን ክልተን ዓመታት ዝኣክል ህልውናኦም ኣብዘይፍለጠሉ ናይ ስቓይን ዓዛብን መዋእል ዘሕልፉ ዘለዉ? ንዝብል ሕያዋይ ሓታታይ እቲ መልሲ፡

1. ብኢሳያስ ንዝቐረበ ናይ ምሕረት ኣዋጅ ተቐቢሎም ንውድቦም ኣፍሪሶም ናብቲ ንሱ ዝመርሖ ዓንኬል ዘይምእታዎምን ኣገልገልቲ ናይዚ ቀንጻሊ ስርዓት ዘይምዃኖምን፡
2. ካብ ናይ ኢሳያስ ዝፍለ ሃገራውን ህዝባውን ርእይቶ ስለዝነበሮምን ጥራሕ እንተዘይኰይኑ፡ ካልእ ዝኾነ ይኹን ኣብ ልዕሊ ህዝቦምን ሃገሮምን ዝፈጸምዎ ኣበሳ ኣይነብሮምን፡ የብሎምን እውን። እዚ ከኣ ህዝቢ ኤርትራን ኩሎም ዝፈልጥዎም ኣባላት ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶን ዘረጋግጽዎ ሓቂ እዩ።

ዲክታቶርያዊ ስርዓት ዝወሰዶ ናይ ራዕድን ሽበራን ስጉምቲ ኣብተን ምጽንባር ዝነጸጋ ውድባት ጥራሕ ዝተወሰነ ከምዘይኮነ ከኣ፡ ክፍለጥ ይግባእ። ሓደ ካብ መለለዪ ዲክታቶርያዊ ስርዓት ኤርትራ “ዝኣመነ ብሴፍ ዝኻሓደ ብሴፍ”  ዝብል ስለዝኾነ፡ ዋላ ኣባላት ናይተን ነቲ መጸዋዕታ ተቐቢለን መብጻዓታቱ ኣሚነን ህልውናኤን ኣፍሪሰን ናብ ህዝባዊ ግንባር ዝኣተዋ ውድባትውን ከይተረፈ ካብቲ ጨካን ናይ ቅንጸላ መሓውራቱ ከምልጡ ኣይካኣሉን። ብዙሓት ካብቶም ንምሉእ ዕድሚኦም ምእንቲ ነጻነት ዝተቓለሱ ኣባላተን ከካብ ገዛኦምን ስርሖምን ተጨውዮም ብዘይዝኾነ ይኹን ክስን ፍርድን ኣብ ማእሰርቲ ዝበልዩ ዘለዉን ሃለዋቶም ዘይፍለጥን ውሑዳት ኣይኰኑን። ኲነታቶም ክሓቱ ፈቲኖም ተመሳሳሊ ዕጫ ዘጋጠሞም እውን ብዙሓት ኢዮም። ከም በዓል ዑስማን ዳየር፡ ማሕሙድ ዲናይ፡ መሓመድ ኬርን እስሌማን ሙሳ ሓጅን ዝኣመሰሉ ገዳይም ሃገሮም ዝባሃጉ ተጋደልትን እምባየ ሕድሩን ኣበይ ኣለዉ? ካልኦት ካብ ጐረባብቲ ሃገራት ተጨውዮም እተወስዱ ከም በዓል ገብረሂይወት ቀለታ፡ ውልደስላሰ ቻንቹ፡ ገብረብርሃን ዘርኤ፡ ዝኣመሰሉ ተጋደልቲ ኸ ኣበይ ነጠቡ? ሕጂ እሞድማ፡ እገለን እገለን ኢልካ ብስም ጸብጺብካ ዝውዳእ ዘይኰነስ፡ ህዝቢ ኤርትራ ግዳይ ናይቶም ጸልማት ተኸዲኖም ዝጨውዩ መጋበርያታት ናይቲ ስርዓት ኮይኑ ምህላዉ ናይ ኣደባባይ ምስጢር ኢዩ ኰይኑ ዘሎ።

ሎሚ ኣብ ሃገርና ኤርትራ ናይ ራዕድን ሽበራን ቀንጸላን ስርዓት ነጊሱ ምህላዉ ዘካትዕ ጉዳይ ኣይኰነን። በዚ ኣጋጣሚዚ መበል ሳላሳን ክልተ ዓመት መጭወይቲ ተጋዳላይ ተኽለብርሃን ገብረጻድቕን ወልደማርያም ባህልብን ኣብ እንዝክረሉ ዘለና እዋን እምነቶምን ኣተሓሳስባኦምን ብዘየገድስ፡ ብልኡኻት ናይቲ ቀንጻሊ ስርዓት ተጨውዮም ሃለዋቶም ዘይፍለጥ ኩሎም ኤርትራውያን ዜጋታት ካብ ዘገምታዊ ይኹን ሃንደበታዊ ሞት ንምድሓኖምን ነጻ ንኽልቐቁን ድምጽና ከነስምዕን ከምኡውን 26 ሚያዝያ ዓመት ዓመት ምስቶም ብኣእዳው ቀንጻሊ ስርዓት ዝተጠልፉን ዝጠፍኡን ደው እንብለላን  ምስ ተጨውዮም ዝጠፍኡ  ምሕዝነትናን ደገፍናን እንገልጸላን ዕለት ኰይና ንኽትዝከር እንጽዋዓላ ዕለት ኢያ።

ሓራን ዲሞክራስያዊትን ኤርትራ ንዘልኣለም ትንበር!!

ክሳብ ምሉእ ሓርነታት ህዝብናን ነጻ ምልቃቕ ፖለቲካዊ እሱራትን ዝረጋገጽ ንቃለስ!!

ውድቀትን ስዕረትን ንዲክታቶርያዊ ስርዓት ህግዲፍን መጋበርያታቱን!

ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ኣብ ከተማ ከሰላ ኣንጻር ሓላፊ ጸጥታ ምብራቕ ሱዳን ነበር ጡረተኛ ዝሃቦ ከፋፋሊ ቃለ-መጠይቕ ሓያል ናይ ተቓውሞ ሰልፊ ከም ዝተኻየደ ሬድዮ ዳባንጋ/DABANGA ሓቢራ። እቲ ጥሮጠተኛ በዓል ስልጣን ብሪጋደር ጀነራል በድረዲን ዓብደልሓካም፡ ምስ ሬድዮ ሱዳን ኣብ ዘካየዶ ቃለመጠይቕ፡ ሰለስተ ናይ ቅድም ሓለፍቲ ምራቕ ሱዳን ዝነበሩ፡ ኤርትራውያን ስለ ዝኾኑ ሱዳናዊ ዜግነቶም ክስረዝ እዩ ጸዊዑ።

ነዚ ቃለ መጠይቕ ዝተኸታተሉ ምሕዘት ተቐዱምን ፍሉጣት ሱዳናውያን ባእታታትን፡ እቲ ቃለ መጠይቕ ማሕበረሰብ ምብራቕ ሱዳን ንምብትታን ዝዐለመ ምዃኑ ብምጥቃስ ፍሉይ ጠመተ ክግበረሉ ጸዊዖም። እቶም ሰለስተ ሱዳናዊ ዜግነቶም ይስረዝ ዝተባህሉ ናይ ቅድም ሓላፍቲ ምብራቕ ሱዳን፡ ካብቶም ኣብ ኤርትራን ሱዳንን ዝነብሩን ካብ ናይ ክልቲኡ ሃገራት ናይ ሓዲኡ ዜግነት ናይ ምሓዝ መሰል ዘለዎ  በኒዓምርን ቤጃን ምዃኖም እቲ ዜናዊ ጸብጻብ ኣስፊሩ።

ድሕሪቲ ሓያል ተቓውሞ፡ ካብ ካርቱም ናብ ከሰላ ዝተጓዕዘ ልኡኽ ሬድዮ ሱዳን  በቲ ዘቃለሖ ቃለ መጣይቕ ናብ ማሐረሰ በኒዓምር ይቕረታ ሓቲቱ። እተኾነ እቲ ይቕረታ ነቲ ኣብ ልዕሊ በኒዓምርን ካለኦት ማሐራዊ ጉጅለታት ምራቕ ሱዳንን ዝፈጠሮ ቁጠዐ ንምህዳእ እኹል ከምዘይነረ፡ ዓብደል ዓዚዝ ዝተባህለ ጸሓፋይ ምጥቃሱ እቲ ዜና ኣፍሊጡ።  

ካብቶም ዝለዓለ ቁጠዐ ዘስምዑን ነቲ ናይ ተቓውሞ ሰልፊ ዝወደቡን ሰክረታሪታያት መንእሰያት ኣካል ናይቲ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ሱዳን ዝርከብ ህዝቢ ቤጃ ኣካል ዝኾነ ኢል-ሓለንጋ ይርከቦም። እታ ሰክረታርያት ሓለጋ ኣብ ናይ ፈይስኑክ ሕሳባ ከም ዘስፈረቶ ነቲ ምስ ኤርትራ ብዝተተሓሓዘ ዜግነት ክስረዝ ዝጸወዐ ናይቲ ጡረተኛ ቃል፡ ምብራቕ ሱዳን ኣንጻር ከፋፈልቲ ሓድነቱ ክርደልድል ዝሕግዝ ከም ዝኸውን ዘለዋ እምነት ብምጥቃስ፡  ብትሪ ኮኒናቶ።

መገለጺ ሰክረታሪያት ኣብ መወዳእታ፡ እቲ ኩነታት ንሓድነት መንእሰያት ሓለንጋ ምስ መንእሰያት ሓባብን መንዓምርን ከደልድል ዝሕግዞ ምዃኑ ምጥቃሱ እቲ ካብ ሬድዮ ደባንጋ ዝተረኽበ ዜና ሓቢሩ።